ចំណាប់អារម្មណ៍

ទស្សនកិច្ច កាលពីថ្ងៃមុន ខ្ញុំបានសរសេរអំពីភាពស្រដៀងគ្នារវាងរដ្ឋបាលឥណ្ឌាសម័យបុរាណនិងរដ្ឋបាលអាមេរិកាំងសម័យបច្ចុប្បន្ន ដែលយកពួកព្រាហ្មណ៍និងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ មកធ្វើជាក្បាលម៉ាសុីនក្នុងការគ្រុបគ្រងដឹកនាំប្រទេស ។ ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដែលរៀបចំគោលនយោបាយបច្ចេកវិជ្ជាឲ្យប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិកមានឈ្មោះថា ក្រុមប្រឹក្សាគណកម្មាធិការវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិជ្ជា ។ នៅដើមសប្តាហ៍នេះ ខ្ញុំមានឱកាសបានចូលទៅអង្គុយស្តាប់ក្រុមប្រឹក្សានេះពិភាក្សាគ្នានៅក្នុងអគារការិយាល័យសេតវិមានដែលគេហៅជាទូទៅថា Old Executive Building (វ៉ាំងចាស់) ។ មុននឹងបរិយាយបទពិសោធរបស់ខ្ញុំក្នុងការអង្គុយស្តាប់គេជជែកគ្នា ខ្ញុំសូមរៀបរាប់អំពីសាវតារនិងសម្ផស្សរបស់អគារ វ៉ាំងចាស់នេះបន្តិច ។ លោកប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិកឈ្មោះ អុយលីស អេស ហ្គ្រេន Ulysses S. Grant (រូបគាត់នៅលើក្រដាសប្រាក់ ៥០ដុល្លារ) បានចាត់ចែងសង់អគារនេះនៅចុងទសវត្សឆ្នាំ ១៨៦០ ។ សហរដ្ឋអាមេរិកចំណាយពេល ១៩ឆ្នាំ និងទឹកប្រាក់ជាង ១០លានដុល្លារដើម្បីកសាងអគារបុរាណមួយនេះ ។ នៅពេលអគារនេះត្រូវបានសម្ពោធឲ្យប្រើប្រាស់ជាទីស្នាក់ការរបស់ក្រសួងការបរទេសនិងក្រសួងការពារជាតិនៅឆ្នាំ ១៨៨៨ មនុស្សជាច្រើនរួមទាំងប្រធានាធិបតីមួយចំនួនផង មិនចូលចិត្តអគារនេះទេ ។ មូលហេតុដែលគេមិនចូលចិត្តអគារនេះ ព្រោះវាមានសណ្ឋានដូចរាជវ៉ាំងនៅអឺរ៉ុប ដែលជានិមិត្តរូបនៃជនផ្តាច់ការនិងរបបផ្តាច់ការ ។ ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក ស្ថាបត្យករដែលរចនាអគារនេះបានធ្វើអត្តឃាត ហើយក្រសួងការបរទេសក៏សង់ទីស្នាក់ការថ្មីរបស់ខ្លួននៅភាគខាងលិចចម្ងាយប្រមាណជាមួយគីឡូម៉ែត្រពីទីនេះ ។ ឯក្រសួងការពារជាតិក៏បានលើកទីស្នាក់ការរបស់ខ្លួងទៅដាក់នៅត្រើយម្ខាងស្ទឹងដែលយើងស្គាល់ថាជាមន្ទីរ ប៉ង់តាហ្គូន សព្វថ្ងៃនេះ ។ បន្ទាប់ពីក្រសួងទាំងពីរចាកចេញទៅ អគារនេះត្រូវបានបុគ្គលិកសេតវិមានយកមកធ្វើជាការិយាល័យ ។ អនុប្រធានាធិបតីភាគច្រើនមានការិយាល័យមួយនៅទីនេះ ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយនឹងប្រធានាធិបតី ។ នៅឆ្នាំ ១៩៥៥ លោកប្រធានាធិបតី អៃសិនហោវឺ (Eisenhower) បានធ្វើសន្និសិតកាសែតផ្សាយតាមទូរទស្សដំបូងបំផុតចេញពីបន្ទប់មួយនៅក្នុងអគារនេះ ។ បន្ទប់ដែលមានរូបកិន្នរ (Deity) និងក្បូរក្បាច់រចនានៅក្នុងរូបភាពខាងក្រោម គឺជាកន្លែងដែលគេថតផ្សាយតាមទូរទស្សនាគ្រានោះ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៥៩ ដោយរងសម្ពាធពីសំណាក់មជ្ឈឋានជាច្រើន រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកគ្រោងវាយអគារនេះចោល ប៉ុន្តែមិនទាន់ដាច់ចិត្តវាយវាចោលនៅឡើយ ។ ១០ឆ្នាំក្រោយមក ក្រុមអ្នកអភិរក្សអគារបុរាណបានបញ្ចុះបញ្ចូលរដ្ឋាភិបាលឲ្យរក្សាអគារនេះទុកជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិ ។ នៅឆ្នាំ ១៩៧០ អគារនេះត្រូវបានគេចុះបញ្ជីជាបេតិកភណ្ឌជាតិ ហើយក៏រស់រានមានអត្ថិភាពរហូតដល់សព្វថ្ងៃ ។ ផ្នែកខាងក្នុងនៃអគារបុរាណនេះ គេរក្សាទុកឥដ្ឋការូពណ៌ស្រដៀងគ្នានឹងឥដ្ឋពណ៌នៅតាមព្រះវិហារចាស់ៗរបស់ខ្មែរដែរ ។ បន្ទប់សាលប្រជុំខ្លះ គេយកឈើពណ៌ផ្សេងៗគ្នាមករៀបផ្គុំឲ្យមានសណ្ឋានដូចឥដ្ឋការ៉ូដែរ ។ បើយើងមិនចាប់ភ្លឹកយើងមិនដឹងថា កម្រាលការ៉ូដែលយើងកំពុងឈរលើនោះជាឈើទេ ។ សូមនិយាយអំពីកិច្ចការប្រទេសជាតិវិញម្តង ។ អ្នកប្រាជ្ញអាមេរិកដែលមានតួនាទីរៀបចំគោលនយោបាយពាក់ព័ន្ធនឹងវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិជ្ជនោះ គេហាក់ដូចជាផ្តោតគំនិតលើគោលការណ៍ធំៗពីរ ។ ទីមួយគឺ វិទ្យាសាស្ត្រក្វាន់តូម (Quantum Science) ។ ទីពីរគឺ វិញ្ញាណសិប្បនិមិត្ត (Artificial Intelligence, AI) ។ គេក៏និយាយអំពី ស្តឹម (STEM: Science, Technology, Engineering, and Math) ផងដែរ ។ Quantum Science គឺជាអ្វីដែលខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ជាងគេ ត្បិតខ្ញុំមិនដែលបានរៀនហើយក៏មិនយល់ថា ក្វាន់តូម ជាអ្វីទេ ។ សម្រាប់ខ្ញុំវាប្រៀបដូចជា និព្វាន ដែលខ្ញុំមិនដឹងថាមានរូបរាងនិងសណ្ឋានដូចម្តេច ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំដឹងថា មានអ្នកប្រាជ្ញមួយរូបឈ្មោះ អាលបឺត អាញស្តាញ (Albert Einstein) ដែលជាបុគ្គលមានឈ្មោះបោះសម្លេងនៅក្នុងរឿង ក្វាន់តូម នេះ ។ អាញស្តាញ បានទទួលអនិច្ចកម្មជិតមួយសតវត្សហើយ ។ កាលគាត់យកទ្រឹស្តីក្វាន់តូមនេះមកបកស្រាយ មិនសូវមានមនុស្សយល់ទេ ។ ឥឡូវនេះមិនត្រឹមតែមានមនុស្សជាច្រើនកំពុងស្វែងយល់ គេថែមទាំងយករបកគំហើញរបស់គាត់មកត្រួសត្រាយផ្លូវ ដើម្បីស្វែងរកសារប្រយោជន៍ទ្រទ្រង់មនុស្សជាតិទៀតផង ។ នៅអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ មនុស្សជាតិអាចនឹងទទួលបានសមិទ្ធិផលមួយចំនួនទៀតដែលអស្ចារ្យលើសអំពីកំព្យូទ័រនិងអាយហ្វូន ។ យើងមិនអាចដឹងថា សមិទ្ធិផលនោះមានសណ្ឋានដូចម្តេចនៅឡើយទេ ។ ប៉ុន្តែ វានឹងប្រាកដខ្លួនឡើងនៅក្នុងកាលៈទេសៈសមស្របមួយ ។ រឿងចម្លែកមួយទៀតដែលខ្ញុំបានរៀនចេញអំពីទស្សនកិច្ចអង្គុយស្តាប់គេនោះគឺ សញ្ញាប័ត្រដោយមិនចាំបាច់ចូលសាលា ។ សញ្ញាប័ត្រប្រភេទនេះគឺសំដៅដល់ការសិក្សាដោយខ្លួនឯង ។ និស្សិតមហាវិទ្យាល័យនិងសាកលវិទ្យាល័យនៅសហរដ្ឋអាមេរិកប្រមាណជា ៥០% សិក្សាតាមអនឡាញ (Online Courses) ។ ការសិក្សាប្រភេទនេះគឺអនុលោមទៅតាមឆន្ទៈនិងការប្រឹងប្រែងរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ។ ការទទួលស្គាល់ចំណេះដឹងនិងសមត្ថភាពរបស់បុគ្គលដែលចេញអំពីប្រភពក្រៅសាលានេះ គឺជាគោលដៅមួយដែលគេត្រូវធ្វើ ។ វាក៏ជាកត្តាជៀសមិនរួចផងដែរ (Trends) ។ នៅស្រុកខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ខ្ញុំសង្កេតឃើញយុវជនមួយចំនួនបានអនុវត្តគោលការណ៍សិក្សាដោយខ្លួនឯងនេះ យូរក្រែលដែរហើយ ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេភាគច្រើនអនុវត្តកិច្ចការនេះដោយសារកត្តាខាងក្រៅជម្រុញ ដូចជាភាពក្រីក្រ និងកង្វះខាតមធ្យោបាយនានា ។ល។ លោក ឡាំ លីម ដែលជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ អំណានជាអំណាច ជាបុគ្គលឈានមុខគេនៅក្នុងប្រការនេះ ។ គាត់ហាក់ដូចជារកឃើញផ្លូវទៅកាន់ឋានសួគ៌រួចទៅហើយ ។ សម្រាប់អ្នកដែលមានកូនកំពុងរៀន រាប់បញ្ចូលទាំងខ្លួនខ្ញុំផងដែរ ការលើកទឹកចិត្តកូនឲ្យរៀនដោយខ្លួនឯងប្រហែលជាទីប្រកួតដែលមិនអាចជៀសផុតឡើយ ។ គួរកត់សម្គាល់ថា រៀនដោយខ្លួនឯងមិនមែនម៉ែឪបង្រៀនទេ ។ គប្បីចែកប្រការនេះឲ្យដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ជៀសវាងបង្កឲ្យមានផលវិបាកនានា ។ មុននឹងបញ្ចប់ ខ្ញុំសូមធ្វើការចាប់អារម្មណ៍លើសមត្ថភាពរបស់ក្រុមប្រឹក្សាវិទ្យាសាស្ត្រនិងបច្ចេកវិជ្ជារបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិកបន្តិច ។ ទស្សនវិទូនិងអ្នកប្រាជ្ញឈានមុខទាំងនេះ គ្មានគោរម្យងារសម្រាប់សម្គាល់ទេ ។ បើពួកគេដើរតាមផ្លូវនៅក្រៅបរិវេណសេតវិមាន សូម្បីតែឆ្កែក៏មិនព្រុសដែរ ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលបានឃើញការជជែកពិភាក្សារបស់ពួកគេ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា វាមានស្តង់ដារនិងភាពមធ្យ័តខ្ពស់ជាងក្រុមអ្នកប្រាជ្ញដទៃដែលខ្ញុំធ្លាប់ជួប ។ ថ្វីត្បិតតែការពិភាក្សាខ្លះមានកម្រិតខ្ពស់ហួសពីការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្ញុំបានទទួលនូវចំណីខួរក្បាលដ៏វិសេសវិសាលមួយដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់បានភ្លក្សពីមុនមក ៕