Thursday, October 29, 2015

Food for Thought

Ignorant or Wrong-Headed Action I am not a supporter of any political party in Cambodia. But I have noticed recently in a violent protest against first vice president of the Cambodian National Assembly, Mr. Kem Sokha, which resulted in two representatives being beaten savagely by protesters, that those protesters did not understand what they were doing. If we looked closely at the words the protesters displayed on their banners, they said that Mr. Kem Sokha was a "Devious" (ក្រឡិចក្រឡុច), "Poisonous" (ពិសពុល), and "Provocative" (ញុះញង់) person who is not worthy of holding National Assembly's First Vice President position. Let's look at the definition of each word. Devious: Not keeping promise or untrustworthy. Poisonous: toxic, noxious, nasty. Provocative: challenging, stimulating, offensive. By nature, all politicians are using these three (3) words described above as strategy to garner supports and votes to win political offices, regardless of who they are. Even Communist dictators are using this strategy, too, to keep the flame of class struggle alive. If Cambodia needs to get rid of every Devious, Poisonous, and Provocative politician, then the whole country would certainly be deprived of politicians. This might not be bad after all, given the fact that politician's squabbling have been the sole source of Cambodian calamity and suffering over the past half century and beyond.

Wednesday, October 21, 2015

Food for Thought

Delineate or Dissolve: The Stupidity That Lands a Senator in Jail Border demarcation between Cambodia and Vietnam has been a contentious issue among Cambodian politicians and political activists. The rancor has recently landed a senator in jail for posting a "fake" document relating to the 1979 border treaty between Cambodia and Vietnam on Facebook. Actually, the "fake" document appears to be just for one fake word: "Dissolve" which was put in place of the word: "Delineate". After many efforts by media savvy people, it now appears that this "fake document or word" has been tracked down to the doorstep of the France-based Cambodian Border Committee, which was led by a Mr. Sean Pengse. If this is where the word "dissolve" was translated from either Khmer or French for what its original meaning or actual writing was "delineate", the people who are responsible for translating it, should seriously need to have their credibility checked. Whether it was intentional or unintentional, the word "delineate" and "dissolve" are not the same or similar in any shape or form. In all seriousness, this Cambodian Border Committee probably needs to be "dissolved" for failing to make a correct translation of the word "delineate." I am saying this "tongue in cheek", of course.

Wednesday, July 22, 2015

Food for Thought

Unbelievable!! Recently, King Norodom Sihamoni has given a pardon to a "convicted terrorist," Soun Serey Ratha, so that he would have a right to run for political office in Cambodia. What seems bothersome to many people, including me, is that Soun Serey Ratha is a nemesis of King Sihamoni's father, Norodom Sihanouk. In many of his writings, Soun Serey Ratha has defamed, defiled, and denounced Sihanouk like a mad man. It is shocking, indeed, to see King Sihamoni give pardon to a man who seems to hate his father to the bone.

Tuesday, April 21, 2015

ចំណីខួរក្បាល

សាច់ក្រក និង​ ច្បាប់ នៅក្នុងភាសាអងគ្លេស មានពាក្យមួយឃ្លាពោលថា៖ (You'd better not knowing how sausage and law are made.) ដែលមានន័យថា វាជារឿងល្អ ប្រសិនបើអ្នកមិនដឹងថាតើគេធ្វើសាច់ក្រកនិងច្បាប់ដោយរបៀបណា ។ តាមធម្មតា គេធ្វើសាច់ក្រកដោយយកកំទេចសាច់ ឬ ប្រភេទសាច់មិនសូវល្អ មកកិនបញ្ចូលគ្នាលាយគ្រឿងហើយញាត់ចូលក្នុងស្រោម ។ និយាយឲ្យងាយយល់ សាច់ដែលគេយកទៅធ្វើជាសាច់ក្រក ភាគច្រើជាប្រភេទសាច់ដែលយើងខ្ពើម ។ យ៉ាងណាមិញ ការបង្កើតច្បាប់ក៏ដូច្នោះដែរ ។ អ្វីដែលល្អ គឺត្រូវបានគេដកចេញ នៅលស់តែអ្វីដែលមិនសូវល្អតែប៉ុណ្ណោះ ។ ឧទាហរណ៍ ច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មីដែល គណបក្ស ប្រជាជន និង សង្រ្គោះជាតិ ទើបអនុមតិថ្មីៗនេះ គឺមិនខុសអ្វីអំពីសាច់ ក្រកនោះឡើយ ។ ចំណុចដែលគួរឲ្យខ្ពើមពីរ (២) នៅក្នុងច្បាប់នេះគឺ ទី ១ ការគាបសង្កត់(បង្រួញវិសាលភាព) ទៅលើសិទ្ធិផ្សព្វផ្សាយ ឬ និយាយស្តី របស់សង្គមស៊ីវិល និង ទីពីរ (២) ការអនុញាតឲ្យមន្រ្តីយោធានិងនគរបាល ធ្វើយុទ្ធនាការឃោសនាគាំទ្រគណបក្សនយោបាយ (នៅក្រៅម៉ោងធ្វើការងារ) ។ ការគាបសង្កត់សិទ្ធិផ្សព្វផ្សាយនិយាយស្តីរបស់សង្គមស៊ីវិល ឬ អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល គឺមិនខុសអ្វីអំពីការបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅ មិនឲ្យរិះគន់ឬទិតៀន ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សនយោបាយនោះឡើយ ។ មូលហេតុដែលយើងហ៊ាន អះអាងដូច្នេះ ព្រោះថា បុគ្គលិកអង្គការសង្គមស៊ីវិលភាគច្រើនគឺជាពលរដ្ឋខ្មែរ ។ ដូច្នេះ ពួកគេអាចប្រកាសថា៖ ខ្លួនផ្សព្វផ្សាយឬនិយាយស្តីក្នុងនាមជាពលរដ្ឋខ្មែរ ។ នៅពេលមានករណីដូចនេះកើតឡើង ខ្សែបន្ទាត់ដែលបែងចែកសង្គមស៊ីវិលនិង ពលរដ្ឋខ្មែរនឹងមានភាពមិនច្បាល់លាស់ ដែលជាហេតុនាំឲ្យអជ្ញាធរមានលេស បង្រួញសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរឲ្យរួញរឹតតែតូចទៅៗ ។ នៅក្នុងភាសា អងគ្លេសគេហៅថា រអិលចុះពីលើទួល (Slippery Slope Effect) ។ ចំណែកឯការអនុញាតឲ្យមន្ត្រីយោធានិងនគរបាលមានសិទ្ធិធ្វើយុទ្ធនាការគាំ ទ្រគណបក្សនយោបាយ (ក្រៅម៉ោងធ្វើការងារក្តី ក្នុងម៉ោងធ្វើការងារក្តី) គឺមិនខុសអ្វីអំពីបើកឱកាសឲ្យមានអំពើហិង្សាដោយអាវុធកើតឡើងដោយ ងាយស្រួលនោះឡើយ ព្រោះថាអង្គភាពយោធានិងនគរបាល សុទ្ធតែមាន អាវុធនៅក្នុងដៃ ។ នៅពេលដែលគណបក្សនយោបាយដែលពួកគេគាំទ្រ ប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយប្រការណាមួយ ពួកគេក៏អាចប្រឈមមុខដាក់គ្នា ផងដែរ ។ យើងមិនអាចសន្មត់ទេថា មន្ត្រីយោធានិងនគរបាលសុទ្ធតែគាំ ទ្រគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលដែលជាមេគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេ ។ ហើយ ក៏មិនត្រូវសន្មត់ដែរថា ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃអនាគត នឹងមិនមានទំនាស់ រវាងគណបក្សនយោបាយនោះឡើយ ។ យើងនៅចាំបានថា កាលពី ១៥ ឆ្នាំមុន សហរដ្ឋអារិកដែលមានបទពីសោធបោះឆ្នោតជាង២០០ឆ្នាំមកហើយ នោះ បានជួបនូវភាពចម្រូងចម្រាសប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតមួយរវាង លោកអតីតអនុប្រធានាធិបតី អែល ហ្គ័រ និង លោក ហ្សច ប៊ុស ។ ការសន្មត់ថា គណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតកម្ពុជា អាចរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅ ស្រុកខ្មែរបានដោយគ្មានបញ្ហានោះ គឺគ្រាន់តែជាការស្រមើស្រមៃតែប៉ុណ្ណោះ ។ ចំណែកឯករណីអ្នកស្រី ពុង ឈីវ ហ្កេច ដែលគណបក្សឈ្នះឆ្នោតទាំងពីរ (ប្រជាជន និង សង្គ្រោះជាតិ) បានមូលមតិគ្នាថានឹងជ្រើសរើសឲ្យធ្វើជា សមាជិក គជប ដំណាងឲ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនោះ វាគឺជាជ្រុងមួយផ្សេង ទៀតនៃដំណើរការផលិតសាច់ក្រកនិងច្បាប់ ។ កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន រដ្ឋសភា កម្ពុជាបានអនុមតិច្បាប់មួយដែលគេហៅថា ច្បាប់ ឯកពន្ធភាព (ហាមមិនឲ្យ មានប្រពន្ធលើសពីមួយ) ។ ច្បាប់នេះ បើនិយាយឲ្យចំ គឺគេបង្កើតឡើងដើម្បី បង្កផលវិបាកដល់ទ្រង់ រណ្ណឬទ្ធិ ដែលជាមនុស្សមានស្រីញីច្រើន ។ ប៉ុន្តែ អ្នកដែលមានស្រីញីច្រើននោះ មិនមែនមានតែទ្រង់ រណ្ណឬិទ្ធិមួយនោះទេ ។ អ្នកដទៃទៀតក៏មានដែរ គ្រាន់តែគេចេះលាក់ការសម្ងាត់បានល្អជាងទ្រង់ រណ្ណឬទ្ធិ ។ យ៉ាងណាមិញ ច្បាប់ហាមមិនឲ្យសមាជិកគណកម្មាធិការជាតិរៀប ចំការបោះឆ្នោតមានសញ្ជាតិពីរឬបីនោះ គឺមិនខុសអ្វីអំពីច្បាប់ឯកពន្ធភាព នេះទេ ។ អ្នកដែលមានសញ្ជាតិលើសពីមួយ (១) ធ្វើការនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល ខ្មែរចាប់ពីក្នុងព្រះបរមរាជវាំងរហូតទៅដល់ឃុំសង្កាត់ មានរាប់មិនអស់ ហេតុអ្វី ក៏គេមិនអើពើផង ? វាគ្មានហេតុផលទាល់តែសោះក្នុងការដាក់កំហិតមិនឲ្យ សមាជិកគណកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមានសញ្ជាតិពីរឬបី ។ បើមិនចង់ឲ្យជនបរទេសធ្វើការនៅក្នុងស្ថាប័ននេះ គេគ្រាន់តែចែងនៅក្នុង ច្បាប់ថា ៖ សមាជិក គជប ត្រូវមានដើមកំណើតជាខ្មែរ (កើតក្នុងស្រុកខ្មែរ សញ្ជាតិខ្មែរ) និងធ្លាប់បានរស់នៅក្នុងស្រុកខ្មែរមានថេរវេលាយ៉ាងតិច ១៣ ឆ្នាំ នោះគឺវាគ្រប់គ្រាន់ណាស់ទៅហើយ ។ ឯសញ្ជាតិដទៃដែលមិនមែនជាសញ្ជាតិ កំណើតនោះ គេមិនចាត់ទុកថាជាទំនាស់នោះទេ ។ នេះគឺជាច្បាប់មួយដែល សហរដ្ឋអារិកប្រើសម្រាប់ជ្រើសរើសប្រធានាធិបតីរបស់គេ ។ ឯសមាជិក គជប ខ្មែរមិនមែនជាប្រមុខរដ្ឋផង ហេតុអ្វីក៏ចាំបាច់មានលក្ខខណ្ឌតឹងរឹងម្លេះ ? ចំណុចមួយទៀតដែលតម្រូវឲ្យសមាជិក គជប ដែលមានសញ្ជាតិផ្សេងក្រៅ ពីសញ្ជាតិខ្មែរប្រកាសលុបចោល ឬក៏ព្យួសញ្ជាតិមួយរយៈនោះ វាគឺជាយន្តការ រារាំងមិនឲ្យខ្មែរដែលមានសញ្ជាតិពីរមានឱកាសធ្វើការងារក្នុង គជប បានឡើយ ព្រោះថាការសុំចូលសញ្ជាតិ បារាំងក្តី អាមេរិកាំងក្តី កាណាដាក្តី សុទ្ធតែត្រូវធ្វើ តាមនិតិវិធីដ៏លំបាកនិងត្រូវចំណាយពេលវេលាយ៉ាងយូរទៀតផង ។ គេមិនអាច សុំលុបឬក៏ព្យួសញ្ជាតិមួយរយៈបានដោយងាយៗនោះទេ ។ ចំណុចនេះហើយ ដែលជាកត្តាមួយធ្វើឲ្យអ្នកស្រី ពុង ឈីវ ហ្គេច ប្រកាសមិនទទួលយកតួនាទីនៅ ក្នុង គជប ព្រោះថាសញ្ជាតិបារាំង ឬ កាណាដា ជាសំណាញ់សុវត្ថភាពតែមួយគត់ សម្រាប់ធានាសេរីភាពនិងសុខមាលភាពដល់អាយុជិវិតលោកស្រី ។ បើគេដក សំណាញ់សុវត្ថភាពនេះចេញទៅហើយ កុំថាឡើយអ្នកស្រី ពុង ឈីវហ្គេច ដែល មានចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះ សូម្បីតែមនុស្សអវិជ្ជាក៏គេមិនចាក់ចោលអង្ករទៅកើប យកអង្កាមនោះដែរ ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំសូមឆ្លើតតបទៅស្មេរមួយចំនួនដែលរិះ គន់អ្នកស្រី ពុង ឈីវហ្គេច ថាជាមនុស្សមិនស្នេហាជាតិ ឬ ជាមនុស្សមានជម្ងឺឥត ខ្ចោះនិយម (Perfectionism, one who would accept nothing short of perfection.) ។ ធម្មជាតិនៃមនុស្ស គ្មាននរណាម្នាក់ស្នេហាជាតិ ឬគិតអំពីសេចក្តីសុខសន្តិភាពរបស់អ្នកដទៃ មុនសេចក្តីសុខរបស់ខ្លួននោះទេ ។ បើអ្នកគិតថាមានមនុស្សប្រភេទនេះ អ្នកយល់ច្រឡំធំហើយ ។ មនុស្សដែលសុខ ចិត្តបូជាអាយុជីវិតរបស់ខ្លួនដើម្បីសង្គ្រោះអ្នកដទៃនោះ គឺមានតែនៅក្នុងស្ថាន ភាពប្រថុចញ៉ុច ឬគ្រោះថ្នាក់ ឬក៏ត្រូវបានគេបង្ខំតែប៉ុណ្ណោះ ។ ដូច្នេះ ការសម្រេច ចិត្តមិនទទួលតំណែងក្នុង គជប របស់លោកស្រី ពុង ឈីវហ្គេច វាគ្មានអ្វីគួរឲ្យ ភ្ញាក់ផ្អើលនោះទេ ព្រោះវាជាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់គាត់ក្នុងការជ្រើសរើស ក៏ដូច ជាសិទ្ធិសេរីភាពរបស់យើងម្នាក់ៗក្នុងការជ្រើសរើសអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងដើម្បី បំពេញតម្រូវការនៃជីវិតយើងដែរ ៕

ចំណីខួរក្បាល

ឱកាសនៅក្នុងឧបស័គ្គ (Opportunity inside Obstacle) នៅក្នុងរង្វង់ជនអន្តោប្រវេសដែលទៅរស់នៅក្នុងប្រទេសថ្មី មានពាក្យមួយឃ្លាដែលគេតែងពោលថា៖ ជនអន្តោ...