នយោបាយ

មួយចានទឹក មួយចានគោក (Zero-Sum Game) បន្ទាប់ពីសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសប្រកាសថា៖ ពួកគេនឹងវិលត្រឡប់ទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជាដើម្បីស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឬក៏យើងអាចនិយាយមួយបែបផ្សេងទៀតថា៖ ស្តារជីវិតនយោបាយរបស់ខ្លួនឡើងវិញនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៩ខាងមុខនេះ ពលរដ្ឋខ្មែរជាច្រើនហាក់ដូចជាមានចំណាប់អារម្មណ៍ទៅនឹងព្រឹត្តិការណ៍ដែលមិនទាន់កើតមាននេះសម្បើមណាស់ ។ សំណួរមួយដែលពលរដ្ឋខ្មែរទាំងក្នុងនិងក្រៅប្រទេសលើកយកមកសួរគ្នាគឺថា៖ តើព្រឹត្តិការណ៍វិលវិញរបស់ថ្នាក់ដឹកនាំបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅ ថ្ងៃទី ៩វិច្ឆិកា នឹងអាចកើតឡើង ឬមិនអាច??? គ្មានអ្នកណាអាចដឹងឲ្យប្រាកដបានឡើយ ត្បិតព្រឹត្តិការណ៍នេះវាកំពុងស្ថិតនៅក្នុង អ័ព្ទនៃសង្គ្រាម ។ អ្វីដែលកំពុងស្តែងចេញមកគឺការ វាយស្មៅបង្អើលពស់ ដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងធ្វើដើម្បីស្ទាបស្ទង់ស្វែងយល់អំពីប្រតិកម្មពីសំណាក់ មិត្ត និងបច្ចាមិត្ត ។ មួយចានទឹក មួយចានគោក នៅក្នុងវិស័យនយោបាយមិនសូវកើតមានទេ ព្រោះវាបង្កឲ្យមានមហន្តរាយធំធេងណាស់ ជាពិសេសសម្រាប់បុគ្គលដែលពាក់ព័ន្ធ ។ អ្នកនយោបាយភាគច្រើនមិនលេងល្បែងនេះដល់ទីបញ្ចប់ទេដើម្បីជៀសវាងការបំផ្លាញខ្លួនឯង ។ ក៏ប៉ុន្តែ ផលវិបាកនេះមិនប្រាកដថាអាចរុញច្រានអ្នកនយោបាយឲ្យចេញផុតអំពីមោហ៍បាំងបានដែរ ។ អ្នកនយោបាយខ្លះឆ្កួតនឹងរឿងយកឈ្នះរហូតដល់វិនាសខ្លួនឯងនិងមនុស្សពាក់ព័ន្ធជាច្រើននាក់ទៀតផង ។ គួរកត់សម្គាល់ដែរថា នៅក្នុងល្បែង មួយចានទឹក មួយចានគោក គ្មានទេភាគីឈ្នះ ។ គូប្រយុទ្ធទាំងសងខាងប្រឈមនឹងការចាញ់ដូចគ្នា គ្រាន់តែថាការចាញ់នោះវានាំទុក្ខកំរិតណាដល់ប្រទេសជាតិ ។ ឯទំហំនៃការចាញ់នោះក៏គេមិនយកលុយកាក់មកធ្វើជាខ្នាតរង្វាស់ដែរ គឺវាស់ដោយតំណក់ឈាម ទឹកភ្នែក និងអាយុជីវិត ។ កាលពីដើមទសវត្សឆ្នាំ ១៩៦០ ល្បែង មួយចានទឹក មួយចានគោក នេះត្រូវបានសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសហភាពសូវៀតដែលជាមហាអំណាចបរមាណូយកមកប្រឡែងគ្នាម្តងនៅលើកោះ គុយបា ។ គ្រានោះ ប្រទេសគុយបា ដែលជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សូវៀត បានអនុញាតិឲ្យអតីតសហភាពសូវៀតតំឡើងកាំជ្រូចបរមាណូនៅលើទឹកដីខ្លួនដើម្បីទប់ទល់ជាមួយនឹងមហិច្ឆេតារបស់អាមេរិក ។ សហរដ្ឋអាមេរិកដែលស្ថិតនៅជិតបង្កើយនឹងប្រទេសគុយបា មិនអនុញាតិឲ្យសហភាពសូវៀតយកកាំជ្រួចបរមាណូមកដាក់នៅលើកោះគុយបាជាដាច់ខាត ។ ដូច្នេះ វិបត្តិបរមាណូនៅគុយបាក៏បានកើតឡើង ដោយសារសហរដ្ឋអាមេរិកដាក់ពង្រាយនាវាចំបាំងព័ទ្ធជំវិញ (Blockade) កោះគុយបា ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ សហភាពសូវៀតមិនបានបញ្ឈប់មហិច្ឆេតាដាក់កាំជ្រួចបរមាណូនៅលើកោះគុយបាឡើយ ។ នៅពេលដែលនាវាដឹកកាំជ្រួចបរមាណូរបស់សហភាពសូវៀតធ្វើដំណើរមកជិតដល់កោះគុយបា ប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ចន កេណឺឌី បានវាយទូរសព្ទទៅប្រាប់លោក នីគីតា គ្រូស្សចូវ ដែលជាអគ្គលេខាបក្សកុម្មុយនីស្តសូវៀតថា៖ លោកនិងខ្ញុំកំពុងទាញកន្ទុយខ្សែម្ខាងម្នាក់ដែលមានកំនួចនៅចំកណ្តាល ។ បើយើងបន្តទាញខ្សែនេះរឹតតែខ្លាំង កំនួចនៃខ្សែនេះប្រាកដជាមិនអាចស្រាយរួចឡើយ ។ នៅទីបំផុត សហភាពសូវៀតក៏យល់ព្រមបោះបង់មហិច្ឆេតាដាក់កាំជ្រួចបរមាណូនៅលើកោះគុយបា ដោយហេតុថាសង្គ្រាមបរមាណូជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិកមិនមានភាគីណាអាចទទួលជោគជ័យឡើយ ។ នៅដើមទសវត្សឆ្នាំ ១៩៨០ ល្បែង មួយចានទឹក មួយចានគោក នេះបានកើតឡើងម្តងទៀតនៅក្នុងប្រទេស ហ្វីលីពីន ។ គ្រានោះ លោក បេនីតូ អាគីណូ ដែលជាមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅក្នុងប្រទេសហ្វីលីពីន បានធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍ស្រដៀងគ្នានឹងអ្វីដែលលោក សម រង្សី និងក្រុមបក្សពួកគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី ៩ ខែវិច្ឆិកានេះដែរ ។ នៅពេលដែលលោកចូលមកដល់ប្រទេសហ្វីលីពីន លោក អាគីណូ ត្រូវបានខ្មាន់កាំភ្លើងបាញ់សម្លាប់នៅក្នុងព្រលានយន្តហោះ ហើយខ្មាន់កាំភ្លើងនោះក៏ត្រូវបានប៉ូលីសបាញ់សម្លាប់បន្តទៅទៀត ។ បន្ទាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍បាញ់សម្លាប់នោះ ពលរដ្ឋហ្វីលីពីន បានងើបបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលលោក ហ្វឺឌីណង់ ម៉ាកូស ហើយចោទលោកម៉ាកូសថានៅពីក្រោយឃាដកម្មនោះ ។ នៅទីបំផុត លោកម៉ាកូសក៏នាំប្រពន្ធកូនរត់ប្រាសអាយុទៅជ្រកកោននៅកោះ ហាវ៉ៃ សហរដ្ឋអាមេរិក ។ បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសកម្ពុជាហាក់ដូចជាកំពុងប្រឈមជាមួយនឹងល្បែង មួយចានទឹក មួយចានគោក នេះដែរ ។ គេមិនដឹងថា លោក សម រង្សី និង លោក ហ៊ុន សែន ដែលជាតួអង្គពីររូបនៅក្នុងការប្រយុទ្ធនេះ នឹងដោះស្រាយបញ្ហាដោយវិធីណាទេ ។ ពួកគាត់នៅសល់ពេលជាងមួយខែទៀតសម្រាប់ស្វែងរកដំណោះស្រាយ ។ ផ្អែកលើភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃហានិភ័យ (Severity of Risks) ល្បែងនេះប្រហែលជាមិនឈានទៅដល់ការប្រយុទ្ធគ្នាទេ ។ ខ្ញុំមិនភ្ញាក់ផ្អើលឡើយ ប្រសិនបើនៅមុនថ្ងៃទី ៩ខែវិច្ឆការចូលមកដល់ តំណាងនៃបុគ្គលទាំងពីរ ឬបុគ្គលទាំងពីររូបចួបគ្នាដោយសម្ងាត់នៅទីណាមួយ ហើយចេញមកប្រកាសថា៖ ដើម្បីសន្តិភាព ផ្សះផ្សារជាតិ និងឯកភាពជាតិ យើងនឹងមិនបណ្តោយឲ្យទំនាស់រវាងខ្មែរនិងខ្មែរ បំផ្លាញជាតិខ្មែរទេ ។ តែប៉ុននេះ ពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយនឹងទះដៃសាទរបំភ្លេចចោលអស់នូវទុក្ខទោសទាំងអម្បាលម៉ាន ។ របាំរាំវង់នយោបាយនឹងត្រូវសម្រាកមួយភ្លេតនៅត្រឹមនេះ រួចហើយគេក៏ឲ្យអ្នកភ្លេងប្រគុំភ្លេងដើម្បីបើកឆាករាំវង់បទថ្មីមួយទៀត ៕