ចំណីខួរក្បាល

កម្លាំងសច្ចៈ (SATYAGRAHA) (ខាងក្រោមនេះជាអត្ថបទបកប្រែចេញពីការបកស្រាយជាភាសាអង់គ្លេសអំពីគោលគំនិតនៅក្នងសំណេរ កម្លាំងសច្ចៈ Satyagraha របស់លោកមហាត្ម័ក គន្ធី ។ អត្ថបទដើមជាភាសាអង់គ្លេសស្ថិតនៅផ្នែកខាងក្រោម ។) អ្វីទៅជាកម្លាំងសច្ចៈ? លោកមហាត្ម័ក គន្ធី ហៅរបៀបតស៊ូអហឹង្សាថា៖ Satyagraha ។ ពាក្យនេះអាចប្រែថា៖ កម្លាំងសច្ចៈ ។ បើវែកញែកឲ្យលម្អិតបន្តិច យើងអាចនិយាយថា៖ កម្លាំងដែលកើតឡើងដោយការដើរតាមលំអានសច្ចៈ ។ សព្វថ្ងៃ ពាក្យនេះត្រូវបានប្រើសំដៅលើសកម្មភាពតស៊ូអហឹង្សា ។ ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់លោក មហាត្ម័ក គន្ធី អហឹង្សាគឺជាពាក្យ ឬគំនិតទូលំទូលាយ ដោយសំដៅលើទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្សផ្អែកលើការរាប់អាននិងមេត្តា ។ នៅក្នុងគំនិតរបស់លោក មហាត្ម័ក គន្ធី កម្លាំងសច្ចៈ គឺជាមែកធាងនៃអហឹង្សា ។ គួរកត់សម្គាល់ថា៖ កម្លាំងសច្ចៈ និង អហឹង្សា គឺជាគោលគំនិតពីរផ្សេងគ្នា ។ កម្លាំងសច្ចៈ គឺជាសកម្មភាពអហឹង្សាដ៏ពិសេសមួយ ។ សកម្មភាពជាច្រើនដែលយើងចាត់ទុកថាជាអំពើអហឹង្សា មិនមែនជាកម្លាំងសច្ចៈឡើយ ។ យើងនឹងវែកញែកប្រការនេះនៅវគ្គខាងមុខ ។ កម្លាំងសច្ចៈដែលលោកមហាត្ម័ក គន្ធី អនុវត្តមានពីរប្រភេទ ។ ទីមួយគឺ បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព (Civil Disobedience) ។ នៅពេលឃើញពាក្យនេះ មនុស្សភាគច្រើនផ្តោតតែទៅលើពាក្យ បំពានច្បាប់ (Disobedience) ។ ប៉ុន្តែ សម្រាប់លោកមហាត្ម័ក គន្ធី "ក្តីគោរព (សុីវិល Civil)" គឺជាគន្លឹះនៃការបំពាននេះ ។ សុីវិល នៅទីនេះមិនមែនសំដៅលើពលរដ្ឋឬក៏រដ្ឋបាលទេ ។ វាតំណាងឲ្យភាពសុីវីល័យ និង សុជីវធម៌ ។ នៅក្នុងគោលការណ៍បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព គោលដៅស្នូលនៃទង្វើនេះគឺ ជាប់គុក មិនមែនបំពានច្បាប់ទេ ។ ការបំពានច្បាប់គឺគ្រាន់តែជាមធ្យោបាយដើម្បីឲ្យអាជ្ញាធរចាប់ដាក់គុកតែប៉ុណ្ណោះ ។ យើងអាចសួរថា៖ ហេតុអ្វីក៏ធ្វើដូច្នេះ? តើយើងចង់ឲ្យអាជ្ញាធរចាប់មនុស្សដាក់គុករហូតទាល់តែហូរហៀរកកន្លែដាក់គ្មាន ដើម្បីបង្ខំពួកគេឲ្យប្តូរគោលជំហរឬ? មិនមែនទេ ។ នៅក្នុងគោលការណ៍នៃអំណាចសច្ចៈ គឺយើងចង់ផ្សព្វផ្សាយសារសំខាន់នៃទង្វើរបស់យើង ។ យើងចង់បង្ហាញឲ្យអាជ្ញាធរមើលឃើញថា យើងខ្វល់ខ្វាយនឹងរឿងអយុត្តិធម៌នេះសម្បើមណាស់ ដែលយើងសុខចិត្តលះបង់សេរីភាពមកជាប់នៅក្នុងគុកដើម្បីបញ្ជាក់អំពីទំហំនៃការខ្វល់ខ្វាយរបស់យើង ។ យើងធ្វើនេះគឺដើម្បីជួយបង្ហាញផ្លូវអាជ្ញាធរឲ្យមើលឃើញនូវសច្ចៈភាពនៃទង្វើរបស់យើង ហើយព្រមលះបង់នូវអ្វីដែលជាជំហររឹងត្អឹងរបស់ពួកគេ ។ និយាយរួម គោលការណ៍កម្លាំងសច្ចៈមិនមែនយកឈ្នះដោយប្រើពល ឬមនុស្សច្រើនលើសលុបទេ គឺយកឈ្នះដោយធ្វើឲ្យគូបដិបក្សផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ឬគោលជំហរ (Change of Heart) ។ សម្រាប់មនុស្សជាច្រើន យុទ្ធសាស្ត្រនេះហាក់ដូចជាឆោតបន្តិច (Naive) ។ តាមពិត វាជាភាពឆោតល្ងង់មែន ។ ជំនឿដែលថា បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព អាចធ្វើឲ្យអាជ្ញាធរផ្លាស់ប្តូរគោលជំហរ វាគ្រាន់តែជាជំនឿតែប៉ុននោះ (Myth) ។ ប៉ុន្តែ នេះមិនមែនមានន័យថា បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព មិនមានប្រសិទ្ធភាពនោះទេ ។ ធាតុពិត វាមានប្រសិទ្ធិភាព គ្រាន់តែថា ប្រសិទ្ធិភាពនោះវាពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នា ។ ខាងក្រោមនេះ ជាសេណារីយ៉ូនៃសកម្មភាព បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព៖ ដើមឡើយ បាតុករ បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព (Break the Law Politely) ។ អាជ្ញាធរចាប់បាតុករទាំងនោះកាត់ទោសហើយដាក់គុក ។ បាតុករទទួលទោសចូលគុកដោយរីករាយ ។ សាធារណជនស្ងើចសសើរវីរភាពរបស់បាតុករនិងមានបសាទចិត្តចំពោះការតស៊ូ ។ បន្ទាប់មក សាធារណជនចាប់ផ្តើមដាក់សម្ពាធដល់អាជ្ញាធរឲ្យចចារគ្នាដើម្បីរកដំណោះស្រាយ ។ នៅពេលការតវាចេះតែកើតមានជាបន្ទាប់បន្ត សម្ពាធរបស់សាធារណជនមកលើអាជ្ញាធររីកធំឡើងៗ ។ នៅទីបំផុត អាជ្ញាធរក៏សម្រេចចិត្តដោះស្រាយបញ្ហាតាមការទាមទាររបស់សាធារណជន ។ ខាងលើនេះជាការវិវត្តនៃសកម្មភាព បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព ។ គួរកត់សម្គាល់ថា មានការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ឬគោលជំហរ (change of heart) ប៉ុន្តែមិនមែនចេញមកពីសំណាក់អាជ្ញាធរទេ គឺចេញពីសំណាក់សាធារណជន (The Public) ដែលបង្ខំឲ្យអាជ្ញាធរប្តូរគោលនយោបាយ ។ ជួនកាល ការធ្វើបាតុកម្មឬបំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព អាចញ៉ាំងឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលឬអន្តរជាតិដាក់សម្ពាធមកលើអាជ្ញាធរឲ្យផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយផងដែរ ។ ថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលទាំងនេះអាចទទួលសម្ពាធសាធារណមតិអំពីពលរដ្ឋនៅក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន ។ ឧទាហរណ៍ ពលរដ្ឋអង់គ្លេសដាក់សម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលអង់គ្លេសឲ្យដោះស្រាយគោលនយោបាយដែលលោកមហាត្ម័ក គន្ធី ទាមទារនៅក្នុងប្រទេសឥណ្ឌាដែលកាលនោះស្ថិតនៅក្រោមអាណានិគមចក្រភពអង់គ្លេស ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ គោលការណ៍ចម្បងនៃការ បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព គឺមានតែមួយទេ៖ ដាក់សម្ពាធលើអាជ្ញាធរតាមរយៈសាធារណជន ឬសាធារណមតិ (Indirrect Pressure) ។ ឬអាចនិយាយមួយបែបផ្សេងទៀត៖ បញ្ចុះបញ្ចូលសាធារណជនឲ្យជួយតស៊ូ ។ លោកមហាត្ម័ក គន្ធី បង្កើតលក្ខន្តិកៈមួយចំនួនសម្រាប់ការអនុវត្តន៍គោលការណ៍ កម្លាំងសច្ចៈ ។ មនុស្សជាច្រើនមិនយល់ ឬក៏មិនយល់ស្របតាមគោលការណ៍ទាំងនេះទេ ត្បិតគិតថាវាមិនសមហេតុផល ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលយើងយល់អំពីគោលគំនិតរបស់លោក គន្ធី ដែលផ្តោតយុទ្ធនាការទៅលើការផ្លាស់ប្តូរគោលនយោបាយ ឬផ្នត់គំនិតរបស់គូបដិបក្សក៏ដូចជាមហាជន នោះយើងនឹងយល់អំពីគោលគំនិតនៃលក្ខន្តិកៈទាំងនោះ ។ ទីមួយគឺ បំពានតែច្បាប់ណាដែលអយុត្តិធម៌ និងដែលមិនបម្រើផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ។ ទីពីរគឺ មនុស្សដែលបំពានច្បាប់ទាំងនោះ គប្បីជាឥស្សរជនសំខាន់ ត្បិតជនទាំងនោះអាចបង្ហាញអំពីជម្រៅនៃការខ្វល់ខ្វាយនិងទទួលបានការគាំទ្រខ្ពស់ពីសំណាក់មហាជន ។ គ្មាននរណាខ្វល់ខ្វាយទេប្រសិនបើច្បាប់អយុត្តិធម៌ណាមួយត្រូវបានបំពានដោយចោរហារយ ។ លក្ខន្តិកៈដទៃទៀតគឺលោកមហាត្ម័ក គន្ធី ហាមមិនឲ្យប្រើភាសាអសុរស បំផ្លាញទ្រព្យសាធារណៈ ឬក៏ធ្វើកិច្ចការដោយសម្ងាត់ ។ល។ ទង្វើទាំងនេះត្រូវបានហាមឃាត់ ដោយហេតុថាវាអាចធ្វើឲ្យបាត់បង់បសាទចិត្ត និងទំនុកចិត្តពីសំណាក់មហាជន ។ កម្លាំងសច្ចៈប្រភេទទីពីរគឺ មិនសហការ (Non-co-operation) ។ មិនសហការ គឺបដិសេធមិនធ្វើតាមបញ្ញតិរបស់គូបដិបក្សដែលយើងយល់ថាអយុត្តិធម៌ ។ រូបភាពនៃទង្វើនេះមានជាអាទ៍៖ បាតុកម្ម ពហិកាទំនិញ និង មិនបង់ពន្ធដារជាដើម ។ ជាការពិតណាស់ មិនសហការ និង បំពានច្បាប់ដោយក្តីគោរព មានលំនាំស្រដៀងគ្នា ។ ករណីទីពីរនេះក៏ដូចគ្នាដែរគឺថា អ្នកតស៊ូដើម្បីយុត្តិធម៌ប្រឈមនិងការវាយដំច្រំធាក់ ការចាប់ដាក់គុក និងការរឹបអូសយកទ្រព្យជាដើម ។ ពលិកម្មទាំងអស់នេះគឺដើម្បីបង្កឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថនិងគោលនយោបាយ ។ គួរកត់សម្គាល់ដែរថា មិនសហការ មានឋាមពលពិសេសរបស់វា ត្បិតសកម្មភាពនេះមិនពឹងផ្អែកទៅលើការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថរបស់មហាជនឬអាជ្ញាធរទាំងស្រុងទេ ។ អំណាចសំខាន់របស់យុត្តិសាស្ត្រ មិនសហការ គឺពឹងផ្អែកលើមនៈសិការរបស់អ្នកតស៊ូខ្លួនឯង ។ ឧទាហរណ៍ អំណាចរបស់ជនផ្តាច់ការគឺពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើការខ្លបខ្លាចរបស់ពលរដ្ឋ ។ ជនផ្តាច់ការអាចគំរាមកំហែងពលរដ្ឋជាមួយនឹងការចាប់ដាក់គុក ឬក៏យកកាំភ្លើងមកភ្ជង់ឲ្យពលរដ្ឋគោរពខ្លួន ។ ប៉ុន្តែ តុល្យភាពនៃអំណាចគឹស្ថិតនៅលើការខ្លបខ្លាច មិនមែនស្ថិតនៅលើ គុក ឬកាណុងកាំភ្លើងទេ ។ តើមានអ្វីកើតឡើងនៅពេលដែលពលរដ្ឋចាប់ផ្តើមប្រកាសថា៖ "យើងមិនខ្លាចគុក យើងសុខចិត្តស្លាប់ យើងឈប់គោរពកោតខ្លាចអំណាចរបស់ជនផ្តាច់ការទៀតហើយ!" ។ នៅពេលករណីនេះកើតឡើង ជនផ្តាច់ការនឹងបាត់បង់អំណាច ។ ជនផ្តាច់ការអាចស្រែកគំរាម ឬក៏កាប់សម្លាប់ពលរដ្ឋ ។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើពសរដ្ឋតស៊ូដោយប្តូរផ្តាច់ អំណាចផ្តាច់ការនឹងរលំរលាយ ។ លោកមហាត្ម័ក គន្ធី ថ្លែងថា៖ "ខ្ញុំជឿជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការអាចរស់រានបានតែមួយដង្ហើមចង្រឹតទេ បើគ្មានការសហការពីមហាជន ដោយស្ម័គ្រចិត្តក្តី ដោយបង្ខិតបង្ខំក្តី ។ ហើយប្រសិនបើពលរដ្ឋ បញ្ឈប់ការគាំទ្រនិងសហការព្រមៗគ្នា រដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការនឹងអស់លក្ខណ៍" ។ ខាងលើនេះ ជាទស្សនរបស់លោកមហាត្ម័ក គន្ធី ស្តីអំពីអំណាច ។ អំណាចបាតដៃទទេរបស់គាត់ ។ វាជារឿងមួយពិបាកនឹងជឿពេកណាស់ សម្រាប់មនុស្សមួយចំនួនដែលធ្លាប់តែឃើញអំណាចកើតចេញមកអំពីកាណុងកាំភ្លើង ។ មនុស្សប្រភេទនេះ មិនឲ្យតម្លៃការតស៊ូអហឹង្សា ឬកម្លាំងសច្ចៈទេ ។ ពួកគេចាត់ទុកទស្សនលោកមហាត្ម័ក គន្ធី ថា មិនអាចអនុវត្តកើត ឬគ្មានប្រសិទ្ធភាព ៕ What Is Satyagraha ? Gandhi called his overall method of non-violent action Satyagraha. This translates roughly as "Truth-force." A fuller rendering, though, would be "the force that is generated through adherence to Truth." Nowadays, it's usually called non-violence. But for Gandhi, non-violence was the word for a different, broader concept-namely, "a way of life based on love and compassion." In Gandhi's terminology, Satyagraha-Truth-force-was an outgrowth of nonviolence. It may also help to keep in mind that the terms Satyagraha and nonviolent action, though often used one for the other, don't actually refer to the exact same thing. Satyagraha is really one special form of nonviolent action-Gandhi's own version of it. Much of what's called non-violent action wouldn't qualify as Satyagraha. But we'll come back to that later. Gandhi practiced two types of Satyagraha in his mass campaigns. The first was civil disobedience, which entailed breaking a law and courting arrest. When we today hear this term, our minds tend to stress the "disobedience" part of it. But for Gandhi, "civil" was just as important. He used "civil" here not just in its meaning of "relating to citizenship and government" but also in its meaning of "civilized" or "polite." And that's exactly what Gandhi strove for. We also tend to lay stress differently than Gandhi on the phases of civil disobedience. We tend to think breaking the law is the core of it. But to Gandhi, the core of it was going to prison. Breaking the law was mostly just a way to get there. Now, why was that? Was Gandhi trying to fill the jails? Overwhelm and embarrass his captors? Make them "give in" through force of numbers? Not at all. He just wanted to make a statement. He wanted to say, "I care so deeply about this matter that I'm willing to take on the legal penalties, to sit in this prison cell, to sacrifice my freedom, in order to show you how deeply I care. Because when you see the depth of my concern, and how 'civil' I am in going about this, you're bound to change your mind about me, to abandon your rigid, unjust position, and to let me help you see the truth of my cause." In other words, Gandhi's method aimed to win not by overwhelming but by converting his opponent - or as the Gandhian say, by bringing about a "change of heart." Now, to many people, that sounds pretty naive. Well, I'll let you in on a secret. It was naive. The belief that civil disobedience succeeded by converting the opponent happened to be a myth held by Gandhi himself. And it's shared by most of his admirers, who take his word for it without bothering to check it out. As far as I can tell, no civil disobedience campaign of Gandhi's ever succeeded chiefly through a change of heart in his opponents. But this doesn't mean civil disobedience didn't work. As a matter of fact, it did work. The only thing off-kilter was Gandhi's explanation of how and why it worked. Let me give a general description of what seems really to have happened when Gandhi and his followers committed civil disobedience: Gandhi and followers break a law-politely. Public leader has them arrested, tried, put in prison. Gandhi and followers cheerfully accept it all. Members of the public are impressed by the protest, public sympathy is aroused for the protesters and their cause. Members of the public put pressure on public leader to negotiate with Gandhi. As cycles of civil disobedience recur, public pressure grows stronger. Finally, public leader gives in to pressure from his constituency, negotiates with Gandhi. That's the general outline. Notice that there is a "change of heart," but it's more in the public than in the opponent. And notice too that there's an element of coercion, though it's indirect, coming from the public, rather than directly from Gandhi's camp. Some campaigns of Gandhi's show a variation on this model. Sometimes Gandhi's opponents had superiors who wound up pressuring them or even ordering them to negotiate with Gandhi. These superiors might have been influenced by Gandhi's campaign, or by pressure from their own public-for instance, when British citizens pressured government leaders in Britain to intervene in affairs of their colonial government in India. But the basic principle was the same: Gandhi's most decisive influence on his opponents was more indirect than direct. Gandhi set out a number of rules for the practice of civil disobedience. These rules often baffle his critics, and often even his admirers set them aside as nonessential. But once you understand that civil disobedience, for Gandhi, was aimed at working a change of heart-whether in the opponent or the public - then it's easy to make sense of them. One rule was that only specific, unjust laws were to be broken. Civil disobedience didn't mean flouting all law. In fact, Gandhi said that only people with a high regard for the law were qualified for civil disobedience. Only action by such people could convey the depth of their concern and win respect. No one thinks much of it when the law is broken by those who care nothing for it anyway. Other rules: Gandhi ruled out direct coercion, such as trying to physically block someone. Hostile language was banned. Destroying property was forbidden. Not even secrecy was allowed. All these were ruled out because any of them would undercut the empathy and trust Gandhi was trying to build, and would hinder that "change of heart." The second form of mass Satyagraha was non-co-operation. This is just what it sounds like. Non-co-operation meant refusing to co-operate with the opponent, refusing to submit to the injustice being fought. It took such forms as strikes, economic boycotts, and tax refusals. Of course, non-co-operation and civil disobedience overlapped. Non-co-operation too was to be carried out in a "civil" manner. Here too, Gandhi's followers had to cheerfully face beating, imprisonment, confiscation of their property-and it was hoped that this willing suffering would cause a "change of heart." But non-co-operation also had a dynamic of its own, a dynamic that didn't at all depend on converting the opponent or even molding public opinion. It was a dynamic based not on appeals but on the power of the people themselves. Gandhi saw that the power of any tyrant depends entirely on people being willing to obey. The tyrant may get people to obey by threatening to throw them in prison, or by holding guns to their heads. But the power still resides in the obedience, not in the prison or the guns. Now, what happens if those people begin to say, "We're not afraid of prison. We're even willing to die. But we're not willing to obey you any longer." It's very simple. The tyrant has no power. He may rant and scream and hurt and destroy-but if the people hold to it, he's finished. Gandhi said, "I believe that no government can exist for a single moment without the co-operation of the people, willing or forced, and if people suddenly withdraw their co-operation in every detail, the government will come to a standstill." That was Gandhi's concept of power-the one he's accused of not having. It's a hard one to grasp, for those used to seeing power in the barrel of a gun. Their filters do not pass it. And so they call Gandhi idealistic, impractical. Source: Mahatma Gandhi and His Myths- By Mark Shepard