Tuesday, March 26, 2019

ចំណីខួរក្បាល

ធ្លាក់ទឹកចិត្ត (Depression) ខ្ញុំធ្លាប់បានសរសេរជាញឹកញាប់អំពីជម្ងឺដែលពាក់ព័ន្ធនឹងប្រព័ន្ធសសៃប្រសាទ ឬខួរក្បាល ។ ដោយឡែកជម្ងឺ ធ្លាក់ទឹកចិត្ត (Depression) ដែលអាចរុកកួនមនុស្សគ្រប់រូបដោយមិនរើសមុខ ហាក់ដូចជាមានភាពច្របូកច្របល់នៅក្នុងការយល់ដឹងរបស់មនុស្សទូទៅ ។ តាមពិត ជម្ងឺនេះមិនពិបាកយល់ទេ ។ ជាបឋមពាក្យ Depression មិនគួរប្រែថា បាក់ទឹកចិត្តទេ ពីព្រោះបើយើងយកពាក្យ "បាក់" មកវិភាគ អ្វីដែលបាក់អាចនាំទៅដល់មរណៈ ។ ឧទាហរណ៍ មែកឈើដែលបាក់មិនអាចរស់រានមានជីវិតតទៅទៀតឡើយ ។ ឯដៃជើងមនុស្សក៏ដូចគ្នាដែរ ។ នៅពេលដែលវាបាក់ដាច់ចេញអំពីដងខ្លួន វានឹងខូចបង់ ថ្វីត្បិតតែបច្ចេកវិជ្ជាបច្ចុប្បន្នអាចយកអវៈយវដែលដាច់ចេញទៅ មកតភ្ជាប់នឹងដងខ្លួនវិញបានក៏ដោយ ក៏ប្រតិបត្តិការណ៍ (Function) នៃអវៈយវនោះមិនល្អដូចដើមដែរ ។ វាមិនខុសអំពីកែវដែលបែកនោះទេ ។ គេអាចយកជ័រកាវមកបិទផ្គុំបំណែកទាំងនោះឲ្យកើតជាកែវឡើងវិញ ប៉ុន្តែវាមិនអាចមានភាពរឹងមាំដូចមុនឡើយ ។ "ធ្លាក់" ខុសអំពី "បាក់" ត្រង់ថា នៅពេលដែលយើងលើកវាមកជួសជុលព្យាបាលជាសះស្បើយ វានឹងមានសភាពល្អដូចដើមវិញ ។ ធ្លាក់ទឹកចិត្ត (Depression) ជាចំណុចកណ្តាលនៃរោគ "ទឹកចិត្ត" ដែលមានប្រភពចេញមកពីកង្វល់ (Stress) ។ កង្វល់និងទុក្ខមានសភាពដូចគ្នា ។ វាមានពីរប្រភេទ គឺកង្វល់ដែលអ្នកដទៃដឹង និងកង្វល់ដែលអ្នកដទៃមិនដឹងមិនយល់ ។ កង្វល់ខ្លះ សូម្បីបុគ្គលខ្លួនឯងដែលកំពុងតែខ្វាយខ្វល់នោះក៏មិនដឹងឬយល់ថាខ្លួនកំពុងមានកង្វល់ដោយសារហេតុផលអ្វីផង ។ នេះគឺជាអាថ៌កំបាំងមួយនៃរោគធ្លាក់ទឹកចិត្ត ។ ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការស្វែងយល់ យើងអាចចែករោគសញ្ញាជំងឺ "ទឹកចិត្ត" ជាបីតំណាក់កាល៖ កង្វល់ => ធ្លាក់ទឹកចិត្ត => បាក់ទឹកចិត្ត (Stress => Depression => Breaking Point) ។ កង្វល់និងទុក្ខវាកើតមកនិងរស់នៅជាមួយនឹងរូបមនុស្សជាធម្មតា ។ យើងដោះស្រាយកង្វល់រាល់តែថ្ងៃហើយក៏មិនសូវកត់សម្គាល់អំពីកង្វល់នានាដែរ ។ យើងចាប់ផ្តើមកត់សម្គាល់កង្វល់នៅពេលដែលអំពល់ណាមួយផ្តល់ឧបស័គ្គដល់ជីវិតយើង ឬក៏នាំយើងទៅដល់ការបរាជ័យ ។ ឧទាហរណ៍ ប្រឡងធ្លាក់ ដណ្តឹងកូនគេមិនបាន ឬបែកបាក់គូសង្សារជាដើម ។ល។ នេះគឺជាការចាប់ផ្តើមនៃជំងឺ ធ្លាក់ទឹកចិត្ត ។ នៅត្រឹមចំណុចនេះ ប្រសិនបើយើងអាចរកដំណោះស្រាយឲ្យការប្រឡងធ្លាក់ ឬក៏បាត់បង់គូសង្សារប្រកបដោយជោគជ័យ ជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តនឹងជាសះស្បើយហើយជីវិតយើងក៏នឹងវិលទៅរកភាពប្រក្រតីវិញដែរ ។ ប៉ុន្តែ នៅពេលដែលកត្តាដែលធ្វើឲ្យយើងធ្លាក់ទឹកចិត្តនេះ មិនត្រូវបានដោះស្រាយទេ វានឹងញាំញីចិត្តយើងរហូតដល់ដំណាក់កាលមួយដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា៖ Breaking Point ឬ បាក់ទឹកចិត្ត ។ ទឹកចិត្តដែលបាក់ ជាទូទៅមានញាតិមិត្តចង្រៃចំនួនពីរចូលមកស្វាគម ។ ទីមួយគឺ កម្រោលចូល (Bipolar disease) ដែលធ្វើឲ្យអ្នកជម្ងឺបាត់បង់ម្ចាស់ការលើទង្វើរបស់ខ្លួន ។ គឺកម្រោលចូលនេះហើយដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សបាក់ទឹកចិត្តធ្វើអត្តឃាត ។ ទីពីរគឺ ស្រឺត (Stroke) ឬដាច់សសៃឈាមដែលអាចបណ្តាលឲ្យអ្នកជំងឺពិការឬមរណាផងដែរ ។ អ្នកដើរដល់ចំណុចបាក់ទឹកចិត្តខ្លះ អាចគ្មានញាតិមិត្តចង្រៃទាំងពីមកស្វាគមចូលរួមដំណើរនៅក្នុងជីវិតទេ ក៏ប៉ុន្តែ ជីវិតហាក់ដូចជាស្ថិតនៅក្នុងភាពសោះកក្រោះ ។ ខាងក្រោមនេះជាតារាងដែលបង្ហាញអំពីដំណាក់កាលនិមួយៗនៃជំងឺ "ទឹកចិត្ត" ។ គោលបំណងនៃការសរសេរអត្ថបទនេះ គឺចង់វែកញែកឲ្យបានជាក់លាក់អំពីភាពខុសគ្នានៃការប្រើប្រាស់ពាក្យ "ធ្លាក់ទឹកចិត្ត" និង "បាក់ទឹកចិត្ត" ៕

No comments:

ចំណីខួរក្បាល

គ្រាប់សណ្តែក មិនដែល អ្នកដែលសិក្សាវិស័យវេជ្ជសាស្ត្រ ប្រហែលជាធ្លាប់ឮឈ្មោះលោក ហ្គ្រេកហ្គ័រ មិនដែល (Gregor Mendel, 1822-1884) ។ គាត់គឺជាបិតានៃ...