ចំណីខួរក្បាល

ធ្វើការទាល់តែងាប់ ឬធ្វើការកុំឲ្យងាប់ (Work to Death Or Work to Live) ព្រះពុទ្ធបរមគ្រូ បានបន្សល់ទុកនូវពាក្យទូន្មានប្រាំបីម៉ាត់ហៅកាត់ថា អដ្ឋង្គិគមគ្គ សម្រាប់ឲ្យមនុស្សដោះស្រាយបញ្ហានានានៅក្នុងជីវិត ។ ពាក្យទាំង៨ម៉ាត់នោះគឺ៖ ១) សម្មាទិដ្ឋិ (យល់ឃើញក្នុងផ្លូវត្រូវ) ២) សម្មាសង្កប្បៈ (ពិចារណាក្នុងផ្លូវត្រូវ) ៣) សម្មាវាចា (និយាយក្នុងផ្លូវត្រូវ) ៤) សម្មាកម្មន្តៈ (ធ្វើការក្នុងផ្លូវត្រូវ) ៥) សម្មាអាជីវៈ (រកសុីក្នុងផ្លូវត្រូវ) ៦) សម្មាវាយាមៈ (ព្យាយាមក្នុងផ្លូវត្រូវ) ៧) សម្មាសតិ (ភ្ញាក់រលឹកក្នុងផ្លូវត្រូវ) និង ៨) សម្មាសមាធិ (តម្កល់ចិត្តក្នុងផ្លូវត្រូវ) ។ ព្រះពុទ្ធទ្រង់ពន្យល់ថា អ្នកដែលចង់បានសុភមង្គល អនុវត្តឬដើរតាមមាគ៌ាទាំង៨នេះ នឹងមានសុភមង្គលហើយ ។ មនុស្សគ្រប់រូបដែលកើតមកក្នុងលោកនេះ សុទ្ធតែចង់បានសុភមង្គល ។ តើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់ដើរតាមមាគ៌ាទាំង៨នេះ? គ្មាននរណាដឹងទេ ។ ប៉ុន្តែ បើយើងមើលតាមទុក្ខសោកដែលមនុស្សក្នុងលោកជួបប្រទះ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា មានមនុស្សមិនច្រើនទេដែលអនុវត្តិតាមដំបូន្មានដ៏សាមញ្ញនេះ ។ ជីវិតមនុស្សកើតមកនៅក្នុងលោកនេះ អាចគង់នៅជាធរមានប្រមាណជា ៨០ឆ្នាំ ។ តើនៅអំឡុងពេល៨០ឆ្នាំនេះ យើងត្រូវធ្វើការទាល់តែងាប់ ឬក៏ធ្វើការកុំឲ្យងាប់? នេះគឺជាសំណួរមួយដែលយើងត្រូវឆ្លើយជាលក្ខណៈបុគ្គល ដោយផ្អែកលើស្ថានភាពជីវិតរៀងៗខ្លួន ។ នៅពេលយើងនិយាយអំពីជីវិត ចំណុចសំខាន់បំផុតដែលយើងត្រូវគិតគឺការរកសុី ។ នៅពេលយើនិយាយអំពីការរកសុី យើងត្រូវគិតអំពីពលកម្ម ។ ពលកម្មពាក់ព័ន្ធនឹង ពាណិជ្ជកម្ម សេដ្ឋកិច្ច និងអ្វីៗហូរហែរតាប៉ែលតតទៅទៀត ។ សូមបញ្ជាក់ថាពាក្យ "រកសុី" នៅទីនេះគឺសំដៅលើការវិនិយោគពលកម្ម ដើម្បីស្វែករកអ្វីមួយមកគាំពាររូប ។ ឧទាហរណ៍ និស្សិតដែលទៅសិក្សាក៏រាប់ថាជាការ "រកសុី" ដែរ ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងអត្ថបទនេះ សូមផ្តោតការពិភាក្សាលើការរកសុីដើម្បីរកសម្ភារទ្រព្យនិងអំណាច (Material Wealth and Power) តែប៉ុណ្ណោះ ។ ការវិនិយោគពលកម្មដើម្បីរកបញ្ញាសូមទុកមួយអន្លើសិន ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងសេដ្ឋកិច្ច លោក កាល ម៉ាក្ស ដែលជាទស្សវិទូរអាល្លឺម៉ង់ដ៏ឆ្នើមមួយរូបនៅសតវត្សទី១៩ បានចែកមនុស្សជាពីក្រុម ឬវណ្ណៈគឺ៖ វណ្ណៈអធន និងវណ្ណៈមូលធន ។ វណ្ណៈអធនគឺអ្នកដែលប្រកបការងារស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃធនធានរបស់អ្នកដទៃ ។ វណ្ណៈមូលធនគឺអ្នកដែលយកពលកម្មអ្នកដទៃមកធ្វើជាយានសម្រាប់ប្រមូលធន ។ លោក កាល ម៉ាក្សហៅទង្វើរបស់វណ្ណៈមូលធនថា៖ ការកេងប្រវ័ញ្ច (Exploitation) ។ គាត់បានពន្យល់យ៉ាងល្អិតល្អន់អំពីប្រការនេះនៅក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ឈ្មោះ Das Kapital និងនៅក្នុងទ្រឹស្តីកុម្មយនិស្តដែលគាត់បានសរសេរផ្សាយជាមួយនឹងមិត្តម្នាក់ឈ្មោះ ហ្វ្រិដឺរីក ហេហ្គេល ។ នៅក្នុងគំនិតលោក កាល ម៉ាក្ស ការកេងប្រវ័ញ្ចគឺជាអំពើអយុត្តិធម៌ដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងសង្គមមនុស្ស ។ ចំណុចនេះ ខ្ញុំឯកភាព ។ ប៉ុន្តែ អ្វីដែលជាកត្តាធ្វើឲ្យខ្ញុំនៅមិនសុខនោះគឺថា មនុស្សជាច្រើន រាប់បញ្ចូលទាំងរូបខ្ញុំម្នាក់ដែរ មានលទ្ធភាពដកខ្លួនចេញអំពីពិភពកេងប្រវ័ញ្ច ហេតុអ្វីក៏នៅតែស្ម័គ្រចិត្តស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពនេះរហូតដល់ថ្ងៃស្លាប់ ។ នៅក្នុងពិភពកេងប្រវ័ញ្ច វណ្ណៈអធននិងវណ្ណៈមូលធនមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាតាមរយៈរូបមន្តច្បាប់មេដៃ (Rule of Thumb) ៣៥/៦៥ ។ មានន័យថា នៅក្នុងដំណើរស្វែងរកធនធាន (លុយ) វណ្ណៈអធនទទួលបានតែ ៣៥ភាគរយនៃតម្លៃជាទឹកប្រាក់ដែលពលកម្មខ្លួនផលិតបាន ។ ចំណែក ៦៥ភាគរយដែលនៅសល់គឺត្រូវបានហូរចូលទៅក្នុងហិបប្រាក់របស់វណ្ណៈមូលធន ។ សម្រាប់កសិករនិងពាណិជ្ជករដែលផលិតនិងទិញផលិតផលយកទៅលក់ គេត្រូវស្វែងរកកម្រៃ (Mark-up) ចំនួនប្រមាណជា៣៥ភាគរយផងដែរ ។ នេះគឺជាសច្ចៈភាពមួយនៃការ "រកសុី" និងទំនាក់ទំនងរវាងវណ្ណៈអធន និងមូលធន ។ ចំណុចសំខាន់ដែលគួរចងចាំគឺថា វណ្ណៈអធនប្រឹងឬធ្វើពលកម្មកាន់តែច្រើន កំណើនធនធានរបស់វណ្ណៈមូលធនកើនរឹតតែខ្ពស់ទ្វេដងនៃកំណើនរបស់វណ្ណៈអធន ។ ដើម្បីបង្ហាញអំពីអព្ភូតហេតុនេះ ខ្ញុំសូមលើកយកក្រុមហ៊ុន អាម៉ាហ្សូន (Amazon) និង អ៊ូប៊ឺ (Uber) មកធ្វើជាឧទាហរណ៍ ។ ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ ប្រើរូបមន្ត ៣៥/៦៥ នៅក្នុងការរកសុី ។ សព្វថ្ងៃ ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរមានសាខា (Franchises) ជាច្រើននៅក្នុងភិភពលោកព្រមទាំងមានពលកររាប់លាននាក់ធ្វើពលកម្មបម្រើពួកគេដោយស្ម័គ្រចិត្តទៀតផង ។ ពលកររបស់ក្រុមហ៊ុន អាម៉ាហ្សូនភាគច្រើនជាស្មេរសរសេរសៀវភៅ ។ ឯពលកររបស់ក្រុមហ៊ុនអ៊ូប៊ឺគឺអ្នកដែលមានរថយន្តបើកបរ ។ ចំណុចរួមនៃយុទ្ធសាស្ត្ររកសុីរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរគឺ អនាមិក ឯករាជម្ចាស់ការ គ្មាននរណាត្រួត ។ ភាពអនាមិក ឯករាជម្ចាស់ការ និងគ្មាននរណាត្រួតនេះ បានទាក់ទាញមនុស្សយ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ឲ្យស្ម័គ្រចិត្តធ្វើការងារដើម្បីបង្កើនធនធានដុល្លារនៅក្នុងហិបប្រាក់របស់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ ។ បើគិតមកដល់ពេលនេះ ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរបានធ្វើការរកសុីមិនទាន់បានបីទសវត្សនៅឡើយទេ ។ ប៉ុន្តែ ពួកគេបានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនដែលមានកំណើនធនធានលឿនបំផុតនៅក្នុងពិភពលោក ព្រមទាំងមានទ្រព្យសម្បត្តិច្រើនលើសលុបផងដែរ ។ ចំណែកធនធានរបស់ពលករដែលស្ម័គ្រចិត្តជួយស្វែងរកទ្រព្យឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងពីររៀងរាល់ថ្ងៃនោះ គ្មានអ្វីកើនគួរឲ្យកត់សម្គាល់ឡើយ ។ រឿងកេងប្រវ័ញ្ចពលកម្មអ្នកដទៃដើម្បីប្រមូលធនធានមិនខុសអ្វីអំការកេងប្រវ័ញ្ចលើសេរីភាពអ្នកដទៃដើម្បីអំណាចនោះទេ ។ នៅក្នុងរបបផ្តាច់ការ ក្រុមជនដែមានតួនាទីខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលរមែងទទួលបានភោគផលអំណាចនិងទ្រព្យស្រដៀងគ្នានឹងពួកមូលធនដែរ ។ គាបសង្កត់ត្រួតសិទ្ធិសេរីភាពបុគ្គលក្រោមឱវាទរឹតតែខ្លាំង អំណាចប្រមូលផ្តុំក៏ទទួលបានរឹតតែច្រើនដែរ ។ រូបភាពដែលគួរឲ្យសង្វេករវាងវណ្ណៈអធននិងបុគ្គលិកការិយាធិបតេយ្យរបស់ជនផ្តាច់ការ គឺថាពួកគេខំប្រឹងណាស់ដើម្បី ប្រាក់និងអំណាច ដោយមិនគិតឬក៏មិនខ្វល់ទេថា ៦៥%នៃការខំប្រឹងប្រែងនោះជាទង្វើដើម្បីផ្តល់ប្រយោជន៍ឲ្យអ្នកដទៃ ។ មុននឹងបញ្ចប់អត្ថបទនេះ ខ្ញុំសូមលើកយកច្បាប់មេដៃ (Rule of Thumb) នៃនិយមន័យវណ្ណៈមកបកស្រាយ ។ ដែលហៅថាវណ្ណៈអធនគឺអ្នកធ្វើការដែលគ្មានភាគហ៊ុននៅក្នុងក្រុមហ៊ុន (Non-Shares Holders) ។ អ្នកអាចទទួលកម្រៃរាប់មុឺនដុល្លារក្នុងមួយខែ ប៉ុន្តែបើគ្មានភាគហ៊ុនទេ អ្នកនៅតែជាវណ្ណៈអធន ។ ពួកមូលធនគឺអ្នកដែលប្រើដើមទុន ឬធន ដើម្បីរកនិងបង្កើនធន ។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធការិយាធិបតេយ្យនៃរបបផ្តាច់ការក៏ដូចគ្នាដែរ ។ អ្នកដែលស្វែងរកអំណាចឋានៈបុណ្យសក្តិ មានស្ថានភាពដូចគ្នានឹងវណ្ណៈអធន ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីជាមេមូលធនអំណាច ។ រដ្ឋមន្ត្រីជាអ្នកដែលមានភាគហ៊ុននៅក្នុងអង្គភាពអំណាច ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងរដ្ឋមន្ត្រីបង្កើនធនធានអំណាចតាមរយៈការតែងតាំងនិងដកហូតមនុស្សក្រោមអំណាចរបស់ខ្លួន ក៏ដូចជាលើកទឹកចិត្តឲ្យបុគ្គលិកធ្វើការងារដើម្បីផលប្រយោជន៍ខ្លួនផងដែរ ។ បើយើងបង្រួមអ្វីៗទាំងអស់ឲ្យចុះមកដល់កត្តាតូចបំផុត (Narrow it down) បញ្ហាពាក់ព័ន្ធទាំងអស់គឺស្ថិតនៅលើ តណ្ហា (Desire) ។ មនុស្សខ្លះធ្វើពលកម្មផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ ៦៥%ឲ្យទៅអ្នកដទៃ ដើម្បីគាំពាររូប ។ ខ្លះមានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីគាំពាររូបហើយ តែនៅចង់បានទ្រព្យទុកសម្រាប់គាំពាររូបនៅពេលជរា ។ ពេលមានទ្រព្យសល់សម្រាប់គាំពារហើយ ក៏នៅតែមិនស្ងប់ចង់បានរបស់របរសម្រាប់សំញែងអ្នកដទៃផងដែរ ។ ពេលមានរបស់សំញែងគេឯងហើយ នៅចង់ក្លាយខ្លួនជាវណ្ណៈមូលធនទៀតដើម្បីមានឱកាសកេងប្រវ័ញ្ចលើកម្លាំងពលកម្មអ្នកដទៃ ។ នៅក្នុងវិស័យរដ្ឋាភិបាលនិងការិយាធិបតេយ្យក៏ដូចគ្នាដែរ ។ ដើម្បីអំណាចបុណ្យសក្តិនិងឋានៈ មនុស្សប្រឹងប្រែងធ្វើពលិកម្មសព្វបែបយ៉ាង ។ សូម្បីតែក្បត់ឆន្ទៈរបស់ខ្លួនឯងក៏ហ៊ានធ្វើដែរ ។ ជីវិតសត្វលោក ពិតជាស្មោកគ្រោកពេកណាស់!!!