ចំណីខួរក្បាល

ពត៌មានមិនពិត Fake News ពត៌មានមិនពិត (Fake News) កើតមានជាយូរយាណាស់មកហើយ ប៉ុន្តែ ហាក់ដូចជាគ្មាននរណាចាប់អារម្មណ៍ ឬក៏ខ្វល់ខ្វាយនឹងវាទេ ។ ទើបតែពេលថ្មីៗនេះ បន្ទាប់ពីលោក ដូណាល់ ត្រាំ ឡើងកាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីនៃសហរដ្ឋអាមេរិក គាត់តែងតែស្រែកថា៖ Fake News!, Fake News! (ពត៌មានមិនពិត ៗ) នៅពេលមានពត៌មានណាមួយផ្សាយប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយស ឬអំពីរឿងអាស្រូវរបស់គាត់ ។ ប្រការនេះបានធ្វើឲ្យមេដឹកនាំប្រទេសដទៃ ជាពិសេសមេដឹកនាំផ្តាច់ការ លើកយកពត៌មានមិនពិតមកធ្វើជាប្រធានបទដើម្បីធ្វើច្បាប់រឹតបន្តឹងសិទ្ធិផ្សព្វផ្សាយនិងនិយាយស្តីរបស់ពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ ។ បើយើងនិយាយឲ្យចំដំឲ្យត្រូវ ជនខិលខូចដែលលុះនឹងការផ្សាយពត៌មានមិនពិតគឺរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនិស្តនិងរបបផ្តាច់ការ ។ រដ្ឋាភិបាលលោកសេរីក៏ផ្សព្វផ្សាយពត៌មានមិនពិតដែរ គ្រាន់តែមិនសូវច្រើន ។ គេហៅការផ្សាយពត៌មានមិនពិតនេះជាភាសាអង់គ្លេសថា៖ Propaganda ដែលខ្ញុំសូមហៅជាភាសាខ្មែរថា៖ ពត៌មានបំភ្លៃ ។ បើយើងពិនិត្យឲ្យជាក់លាក់ទៅ ពាក្យ បំភ្លៃ និង មិនពិត វាមានអត្ថន័យដូចតែគ្នាទេ ។ នៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលស្ទើរតែគ្រប់ប្រទេសនៅលើពិភពលោក មានមុខតំណែងមួយដែលគេហៅថា៖ អ្នកនាំពាក្យ ។ អ្នកនាំពាក្យមានរហសនាមមួយផ្សេងទៀតដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា៖ Spin Doctor ។ ពាក្យនេះ យើងអាចបកប្រែជាភាសាខ្មែរថា៖ បណ្ឌិតបំភ្លៃពត៌មាន ។ តួនាទីនៃបណ្ឌិតបំភ្លៃពត៌មាន គឺបកស្រាយពាក្យពេចន៍របស់ប្រធានាធិបតី ឬនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលនិយាយខុស ទៅរកភាពត្រឹមត្រូវ ឬក៏រកមធ្យោបាយកាយកប់លុបវាឲ្យបាត់កុំឲ្យសល់នៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ។ ដើម្បីធ្វើដូច្នេះ បណ្ឌិតបំភ្លៃពត៌មានចាំបាច់ត្រូវតែនិយាយបកស្រាយផ្សព្វផ្សាយឲ្យហួសអំពីការពិត ។ ភាសាអង់គ្លេសហៅយុទ្ធសាស្ត្រនេះថា៖ Damage Control ឬយុទ្ធសាស្ត្រ ប៉ះសំពត់រហែក ។ ពត៌មានពិត ឬមិនពិត មិនមែនអាស្រ័យលើនរណាម្នាក់ឲ្យតម្លៃ ឬក៏បកស្រាយវានោះទេ ។ អ្វីៗគឺអាស្រ័យលើការវិនិច្ឆ័យរបស់ពលរដ្ឋ ឬទស្សនិកជន(Audience)ដែលទទួលបាននូវពត៌មានទាំងនោះ ។ ដើម្បីបកស្រាយអំពីប្រការនេះ សូមលើកយកប្រទេសកម្ពុជាមកធ្វើជាឧទាហរណ៍ ។ ប្រមុខនិងអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា តែងតែប្រកាសប្រាប់ពិភពលោកនិងពលរដ្ឋខ្មែរថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជារដ្ឋាភិបាលដើរតាមគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ។ ពត៌មាននេះ ត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយជាច្រើនទសវត្សមកហើយ ។ ប៉ុន្តែ នៅក្នុងកែវភ្នែកនិងជំនឿចិត្តរបស់មនុស្សដែលទទួលបានពត៌មាននេះ វាហាក់ដូចជាគ្មានធាតុពិតនៅក្នុងការអះអាងនេះឡើយ ។ តើនេះជាពត៌មានមិនពិតឬយ៉ាងណា បានជាខ្វះការទទួលស្គាល់ពីមជ្ឈដ្ឋានអ្នកស្តាប់? ព្រះពុទ្ធទ្រង់ទូន្មានថា៖ សច្ចៈ មិនអាចលាក់បាំងជិតទេ ។ ដូច្នេះ ពត៌មានមិនពិតក៏មិនអាចបាំងបិទធាតុពិតបានដែរ ។ ការស្វែងយល់អំពីពត៌មានមិនពិត មិនពិបាកទេ ។ អ្វីដែលពិបាកនោះ គឺការទទួលបានពត៌មានពិត ។ ដើម្បីទទួលបានពត៌មានពិត វាទាល់តែមានសេរីភាពក្នុងការផ្សព្វផ្សាយនិងបញ្ចេញមតិពេញលេញ ។ សង្គមណាដែលរឹតបន្តឹងសិទ្ធិផ្សព្វផ្សាយនិងនិយាយស្តី សង្គមនោះនឹងសម្បូរទៅដោយពត៌មានមិនពិត ។ ចំណុចសំខាន់ដែលត្រូវចងចាំគឺថា ប្រពភចែកចាយពត៌មានមិនពិតគឺរដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសរដ្ឋាភិបាលផ្តាច់ការ ៕