ចំណីខួរក្បាល

តំណាងរាស្ត្រ ឬ តំណាងបក្ស? ស្រុកខ្មែរមិនដែលមានតំណាងរាស្ត្រពិតប្រាកដទេ គឺមានតែតំណាងបក្ស ។ ការបោះឆ្នោតជាច្រើនលើកច្រើនសារកន្លងមក វាគ្រាន់តែជាវាំងនងបាំងពន្លឺកុំឲ្យថ្ងៃរះជះរស្មីចូលមកក្នុងផ្ទះដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា៖ Window Dressing តែប៉ុណ្ណោះ ។ ចំណុចនេះ ខ្មែរភាគច្រើនយល់ដឹងច្បាស់លាស់ណាស់ ប៉ុន្តែមិនដឹងធ្វើដូចម្តេចដើម្បីរកដំណោះស្រាយកែកុនបញ្ហាស្តារស្ថានភាពនយោបាយឲ្យមានលក្ខណៈគាប់ប្រសើរឡើង ។ បើសង្ឃឹមទៅលើគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួន គឺមួយតំបរហើយនិងបួន ។ បក្សណាក៏មានអង្គការចាត់តាំងដូចគ្នាដែរ ។ មេបក្សឬអង្គការកំពូលរបស់បក្សជាអ្នកចាត់ចែងតែងតាំងតំណាងរាស្ត្រ មិនមែនសន្លឹកឆ្នោតរាស្ត្រនោះទេ ។ នេះគឺជាចំណុចខ្សោយមួយដែលលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅស្រុកខ្មែរចេះតែដើរថយក្រោយ ។ បញ្ហានេះ គេមិនអាចបន្ទោសទៅលើតែគណបក្សប្រជាជន ដែលមានទំនោទោរទៅរកលទ្ធិផ្តាច់ការ ថាជាអ្នកបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៃប្រទេសកម្ពុជាតែឯកឯងនោះឡើយ ។ បក្សនយោបាយដទៃក៏មានថ្វីដៃក្នុងការប្រល័យលទ្ធិប្រជាធិតេយ្យនៅកម្ពុជាដែរ គ្រាន់តែមួយប្រល័យដោយផ្ទាល់ មួយទៀតប្រល័យដោយប្រយោល ។ ប្រល័យដោយប្រយោលយ៉ាងដូចម្តេច? គឺស្ថិតត្រង់ថាបក្សដទៃចូលរួមប្រើរូបមន្តតំណាងបក្សនេះដែរ ។ គេមិនចាំបាច់រៀនដល់ថ្នាក់មហាបរិញាអភិបាលកិច្ចនោះទេ អ្នករៀនពលរដ្ឋវិជ្ជានៅអនុវិទ្យាល័យក៏អាចយល់ដែរថា តំណាងបក្សមិនមែនជាតំណាងរាស្ត្រ ហើយក៏មិនធ្វើការដើម្បីផលប្រយោជន៍រាស្ត្រដែរ ។ ដរាបណាករណីនេះនៅតែបន្ត អភិបាលកិច្ចល្អនិងសមធម៌ប្រហែលជាមិនអាចកើតមានទេសម្រាប់សង្គមខ្មែរ ។ ផ្អែកលើការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំទាក់ទិននឹងការបោះឆ្នោតនៅស្រុកខ្មែរ បក្សនយោបាយអាចរកមធ្យោបាយដាក់តំណាងរាស្ត្រឈរឈ្មោះឲ្យរាស្ត្របោះឆ្នោតជ្រើសរើសដោយផ្ទាល់បាន ។ មិនចាំបាច់ដើរតាមរូបមន្តលេខរៀងតំណាងបក្សនោះទេ ។ ឧទាហរណ៍ ខេត្តនិមួយៗជាមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយ ។ ចំនួនតំណាងរាស្ត្រនៅក្នុងមណ្ឌលនៃខេត្តមួយគឺអាស្រ័យលើចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្នុងខេត្តនោះ ។ គេអាចយកចំនួនប្រជាពលរដ្ឋដែលមានសិទ្ធបោះឆ្នោតនៅក្នុងមណ្ឌលមួយមកចែកជាមួយនឹងចំនួនតំណាងរាស្ត្រ ។ នៅពេលដឹងអំពីសមមាត្យរវាងអ្នកបោះឆ្នោតនិងតំណាងរាស្ត្រ គេអាចយកស្ថិតិអ្នកបោះឆ្នោតប្រចាំឃុំនិមួយៗមកបូកបញ្ចូលគ្នាហើយចាត់តាំងអ្នកតំណាងរាស្ត្រនិមួយៗឲ្យទៅឃោសនារកសន្លឹកឆ្នោតនៅតាមបណ្តុំឃុំទាំងនោះជាការស្រេច ។ វាប្រៀបដូចជាយើងយកមណ្ឌលបោះឆ្នោតមួយមកចែកជាមណ្ឌលតូចៗសម្រាប់អ្នកតំណាងរាស្ត្រម្នាក់ៗធ្វើយុទ្ធនាការ ។ បន្ទាប់ពីការរាប់សន្លឹកឆ្នោត ប្រសិនបើបានទទួលអាសនៈ ឧទាហរណ៍ទទួលបានអាសនៈពីរក្នុងចំណោមដប់ តំណាងរាស្ត្រពីររូបដែលទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតច្រើនជាងគេនៅក្នុងចំណោមតំណាងរាស្ត្រទាំងដប់ (មណ្ឌលតូចៗ) គប្បីទទួលបានអាសនៈទាំងពីរនោះ ។ នេះមិនមែនជាដំណោះស្រាយដ៏ល្អឥតខ្ចោះនោះទេ បុ៉ន្តែវាជាជំហានតូចមួយឆ្ពោះទៅរកកំណែទម្រង់ស្រោចស្រង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅស្រុកខ្មែរ ដែលកំពុងតែរញ៉េរញ៉ៃអនាធិបតេយ្យស្ទើរតែវិនាសអន្តរាយបាត់ទៅហើយ ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ខ្ញុំសូមជំរាបដល់អ្នកនយោបាយនិងមិត្តអ្នកអានមួយចំនួនដែលយល់ថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅស្រុកខ្មែរ វាមានលក្ខណៈសមស្របទៅនឹងសង្គមខ្មែរ មិនអាចយកស្តង់ដារឬនិយាមពីបរទេសមកវាយតម្លៃឬវិនិច្ឆ័យថាល្អឬអាក្រក់បានឡើយ ។ ការយល់ដូច្នេះមិនត្រឹមត្រូវទេ ត្បិតអី មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យគឺស្ថិតនៅលើពាក្យបីម៉ាត់៖ សន្តិភាព សេរីភាព និង យុត្តិធម៌ នៅក្នុងសង្គមជាតិទាំងមូល ។ ពាក្យបីម៉ាត់នេះមិនខុសអ្វីអំពីជើងទាំងបីនៃកៅអីមួយនោះទេ ។ នៅពេលជើងណាមួយត្រូវបានគេវាយបំបាក់ ឬដកក្រវាត់ចោល កៅអីនោះលែងមានប្រយោជន៍សម្រាប់ការប្រើប្រាស់ទៀតហើយ ៕