ចំណីខួរក្បាល

ជ្រុងពីរនៃកម្ពុជា នៅក្នុងដំណើរបំពេញកិច្ចការងាររបស់ខ្ញុំនៅបរទេស ខ្ញុំឧស្សាហ៍ជួបនូវសំណួរមួយដែលជនបរទេសសួរខ្ញុំ៖ អ្នកមកពីណា Where are you from? ខ្ញុំតែងប្រាប់គេថា៖ ខ្ញុំមកពីប្រទេសកម្ពុជា ។ បន្ទាប់ពីឮចម្លើយខ្ញុំ អ្នកដែលធ្លាប់ស្គាល់ប្រទេសកម្ពុជា តែងតែនិយាយប្រាប់ខ្ញុំអំពីកំណត់សម្គាល់ពីរ ។ ទីមួយគឺគេស្គាល់ខ្មែរតាមរយៈប្រាសាទអង្គរវត្ត ។ ទីពីរ គេស្គាល់ខ្មែរតាមរយៈអំពើឃោរឃៅព្រៃផ្សៃនិងវៃ៉ប្រហារលើសិទ្ធិមនុស្ស ។ ក្នុងចំណោមមេដឹកនាំខ្មែរប៉ុន្មានជំនាន់ចុងក្រោយនេះ មនុស្សបីរូបហាក់មានកេរ្ត៍ឈ្មោះបោះសម្លេងល្បីល្បាញជាងគេ ។ ទីមួយគឺសម្តេច សីហនុ ។ ព្រះអង្គល្បីនៅក្នុងចំណោមជនបរទេសដែលខ្ញុំជួប មិនមែនដោយសារទ្រង់ទាមទារឯករាជ្យពីបារាំងបានជោគជ័យនោះទេ តែទ្រង់ល្បីក្នុងករណីដែលព្រះអង្គបញ្ជាឲ្យគេកាត់ទោសបាញ់ប្រហារជីវិតមនុស្សហើយយកទិដ្ឋភាពបាញ់ប្រហារនោះមកចាក់ផ្សាយនៅក្នុងរោងកុនឲ្យក្មេងក្មាងមើល ។ ទីពីរគឺ ប៉ុល ពត ។ គាត់ល្បីដោយសារការសម្លាប់ប្រជាជនខ្មែរមិនរើសមុខអស់ ១ភាគ៣ នៃពលរដ្ឋសរុប ។ ទីបីគឺសម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន ។ សម្តេចតេជោល្បីត្រង់ករណីដែលសម្តេចពូកែធ្វើទុក្ខបុកម្នេញក្រុមអ្នកនយោបាយ ដែលមានទំនោទោទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ។ បន្ទាប់ពីប្រាប់ខ្ញុំអំពីរឿងដែលខ្ញុំមិនចង់ឮមួយចំនួន ជនបរទេសទាំងនោះរមែងសួរខ្ញុំនូវសំណួរខ្លះៗពាក់ព័ន្ធអត្តចរិតពលរដ្ឋខ្មែរ ។ សំណួរមួយក្នុងចំណោមសំណួរជាច្រើនដែលតែងតែធ្វើឲ្យខ្ញុំឈឺក្បាលព្រោះតែការវែកញែកដើម្បីការពារពលរដ្ឋខ្មែរក៏ដូចជារូបខ្ញុំផងដែរ គឺថា៖ ហេតុអ្វីបានជាពលរដ្ឋខ្មែរស៊ូទ្រាំឲ្យមេដឹកនាំធ្វើបាបតាមអំពើចិត្ត? ខ្ញុំតបទៅគេវិញថា ពលរដ្ឋប្រទេសណាក៏ត្រូវមេដឹកនាំធ្វើបាបដែរ គ្រាន់តែតិចហើយនិងច្រើន ។ ខ្ញុំព្យាយាមយកទ្រឹស្តីនយោបាយរបស់លោក សូក្រាត ផ្លាតុង អារីស្តូត រហូតដល់ ជីនហ្សាក រូសូ ហូរដល់មហាត្ម័ក គន្ធី ដើម្បីពន្យល់គេអំពីការគ្នេររបស់ខ្ញុំ ក៏ដូចជាប្រមូលផ្តុំទស្សនដើម្បីបញ្ជាក់ប្រាប់គេថា ខ្ញុំយល់ដឹងខ្លះដែរអំពីទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកគ្រុបគ្រង និងអ្នកដែលត្រូវគេគ្រុបគ្រង (The rulers and the ruled) ។ ពេលខ្លះ ការសួរនាំដ៏សាមញនេះបានក្លាយទៅជាការជជែកវែកញែកបែកពពុះមាត់អំពីរដ្ឋាភិបាលនិងនយោបាយទៅវិញ ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំណុចសំខាន់មួយដែលខ្ញុំបានរៀនចេញអំពីបទពិសោធន៍ជីវិតនេះ គឺថា៖ អ្នកដឹកនាំឬប្រមុខរដ្ឋ មិនថាប្រមុខរដ្ឋខ្មែរឬក៏ជាតិសាសន៍ណាទេ ឲ្យតែសាងបាបកម្ម ទោះតិចក្តីច្រើនក្តី រមែងតែងតែនាំកេរ្ត៍ឈ្មោះឲ្យធ្លាក់ចុះទៅក្នុងភក់ជ្រាំជោកជាំដោយរឿងអាស្រូវ មិនខុសអ្វីអំពីសុភាសិតខ្មែរមួយឃ្លាដែលពោលថា៖ ធ្វើបុណ្យ១០០សំពៅ បាបមួយចូលទៅរលាយបុណ្យអស់ ៕