វិចារណកថា

យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ (Political Strategies) តួលេខដែលទើបនឹងស្តែងចេញមកអំពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានសម្លេងគាំទ្រខុសគ្នាមិនដល់ ១០ភាគរយទេ ។ ដូច្នេះ ជោគជ័យនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៅឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខនេះ អាចពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយគន្លិះណាមួយដែលទាក់ចិត្តអ្នកបោះឆ្នោតកណ្តាលនិយម (អ្នកបោះឆ្នោតដែលគ្មាននិន្នាការ Swing Votes) ។ តាមការសង្កេត គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ បំបែកនិងគ្រប់គ្រង (Divide and Conquer) ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ។ បុន្តែ យុទ្ធសាស្ត្រនេះហាក់ដូចជាលែងសូវមានប្រសិទ្ធិភាពហើយ ផ្អែកលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅអាណត្តិកន្លងទៅនេះ ។ មូលហេតុនៃការបាត់បង់ប្រសិទ្ធិភាពនេះ គឺមកអំពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយប្រសើរជាង ។ ខ្ញុំសូមមិនបកស្រាយចំណុចនេះវែងឆ្ងាយទេ ត្បិតមានលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកន្លងទៅជាតឹកតាងស្រាប់ហើយ ។ នៅក្នុងភាសាអង់គ្លេស មានពាក្យមួយឃ្លាពោលថា៖ Winning the battle, but losing the war ដែលអាចប្រែថា៖ ឈ្នះនៅក្នុងស្ថានភាពចាញ់ ។ មានន័យថាឈ្នះដោយសារកត្តាខាងក្រៅជួយ មិនមែនឈ្នះដោយសារគូបដិបក្សខ្សោយនោះទេ ។ បើយើងពិនិត្យមើលជាក់លាក់ កត្តាខាងក្រៅដែលជួយឲ្យគណបក្យប្រជាជនឈ្នះឆ្នោត មួយចំណែកធំគឺបានមកពីការចូលរួមប្រកួតប្រជែងរបស់គណបក្សតូចៗមួយចំនួននៅក្នុងការបោះឆ្នោត ។ នៅពេលដែលគណបក្សតូចៗទាំងនេះសម្រេចចិត្តដកខ្លួនចេញពីឆាកនយោបាយ ឬក៏រួបរួមគ្នាដូចករណីគណបក្សសមរង្សីនិងសិទ្ធិមនុស្សនោះ អំណាចនិងឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សប្រជាជន អាចនឹងរង្គោះរង្គើ ។ ជាគោលការណ៍យុទ្ធសាស្ត្រ គណបក្សប្រជាជនអាចលើកទឹកចិត្ត ឬក៏ផ្តល់ជំនួយជាសម្ភារៈនិងស្មារតីឲ្យគណបក្សតូចៗ បន្តជីវិតនយោបាយតទៅទៀត ។ ប៉ុន្តែ កុំភ្លេចថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏អាចមានយុទ្ធសាស្ត្រស្រដៀងគ្នានេះដែរ គ្រាន់តែដើផ្លូវផ្ទុយគ្នា ។ គេអាចបញ្ចុះបញ្ចូលគណបក្សតូចៗឲ្យមកចូលរួមជីវិតនយោបាយជាមួយនឹងគេ ឬក៏លើកទឹកចិត្តឲ្យផ្អាកសកម្មភាពមួយរយៈ ។ នេះគ្រាន់តែជាជ្រុងមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ ។ អ្វីដែលខ្ញុំចង់លើកយកមកនិយាយពិស្តារនៅទីនេះគឺ យុទ្ធសាស្ត្រ ៥០មុឺនដុល្លារ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ។ នៅក្នុងគោលនយោបាយទី ៥ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលដាក់ចេញនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ឃុំសង្កាត់ ថ្មីៗនេះ គឺថា ផ្តល់ថវិកាចំនួន ៥០មុឺនដុល្លា ដែលស្មើនឹង ២០% នៃថវិកាជាតិប្រចាំឆ្នាំ ឲ្យឃុំសង្កាត់យកមកចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍ទៅតាមអាទិភាពនៃតម្រូវការរបស់តំបន់និមួយៗ ។ កន្លងមក យើងឃើញមានការរិះគន់ជាច្រើនអំពីសំណាក់មន្ត្រីនិងសកម្មជនរបស់គណបក្សប្រជាជន ថាគំនិត ឬគោលការណ៍ ៥០មុឺនដុល្លារនេះ មិនអាចធ្វើបានទេដោយផ្អែកលើហេតុផលផ្សេងៗ ។ មតិមួយចំនួនអះអាងថា ថ្នាក់ដឹកនាំមូលដ្ឋានមិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍ដោយខ្លួនឯងបានទេ ។ សំណួរមួយដែលយើងគួរសួរគឺថា តើរដ្ឋាភិបាលដែលផ្តល់ឪកាសឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំមូដ្ឋានចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍ដោយខ្លួនឯងម្តងហើយឬនៅ? បើមិនដែលទេ ហេតុអ្វីក៏ដឹងថាថ្នាក់ដឹកនាំមូលដ្ឋាន អសមត្ថភាព? ធនធានមនុស្សនៅស្រុកខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ខុសពីធនធានមនុស្សកាលពី ២០ ឬ ៣០ឆ្នាំមុន ។ អ្នកមានសមត្ថភាពរស់នៅស្ទើរតែពេញផ្ទៃប្រទេស ។ ដូច្នេះ គ្មានហេតុផលអ្វីដែលថា ឃុំសង្កាត់ មិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ត្បិតអីឃុំសង្កាត់ជាទូទៅតែងតែប្រជុំស្រង់មតិពលរដ្ឋមុននឹងអភិវឌ្ឍន៍អ្វីមួយនៅក្នុងភូមិឃុំរបស់ខ្លួន ។ បើនិយាយអំពីការផ្តល់ឪកាសឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំមូលដ្ឋានរៀបចំអភិវឌ្ឍន៍តំបន់របស់ខ្លួនដោយខ្លួនឯងនោះ ប្រទេសកម្ពុជាមានគោលការណ៍នេះជាយូរណាស់មកហើយ គ្រាន់តែមិនដាច់ចិត្តអនុវត្តន៍ ។ គេហៅគោលការណ៍នេះថា វិមជ្ឈការណ៍ និង វិសហមជ្ឈការណ៍ (Decentralization and Deconcentration) ។ គណបក្សប្រជាជនអង្គុយលើគោលការណ៍នេះជិតពីរទសវត្សរ៍មកហើយ ។ ឥឡូវនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងរើសយកគោលការណ៍នេះទៅប្រើ សមតាមពាក្យអង់គ្លេសមួយឃ្លាដែលពោលថា៖ One man's trash is another man's treasure ។ យើងមិនអាចសន្និដ្ឋានបានទេថា វិមជ្ឈការណ៍ អាចជាប្រធានបទបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលអណត្តិក្រោយនេះ ប៉ុន្តែផ្អែកលើសកម្មភាពរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យុទ្ធសាស្ត្រ ៥០មុឺនដុល្លារ ឬវិមជ្ឈការណ៍ មិនអាចមើលរំលងបានទេ ។ បើតាមពត៌មានដែលចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គ្រោងស្នើឲ្យរដ្ឋសភាអនុមតិថវិកា៥០មុឺនដុល្លារសម្រាប់ផ្តល់ដល់ឃុំសង្កាត់ទាំងអស់ចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់របស់ខ្លួន ។ មិនដឹងថាគណបក្សប្រជាជនដែលមានសម្លេងភាគច្រើននៅក្នុងរដ្ឋសភាសម្រេចទាត់ចោលសំណើនេះឬក៏យ៉ាងណាទេ ។ បើទាត់សំណើនេះចោល គឺមិនខុសអ្វីអំពីផ្តល់ចំណុចឃោសនារកសម្លេងឆ្នោតដ៏ល្អមួយឲ្យទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅឆ្នាំ ២០១៨ឡើយ ។ ផ្អែកលើការរីកចម្រើនដែលយើងអាចមើលឃើញ (Observable Progress) ពលរដ្ឋខ្មែរសព្វថ្ងៃយល់អំពីអំណាចនិងឥទ្ធិពលនៃសន្លឹកឆ្នោតរបស់ខ្លួនច្រើនជាងមុន ។ ពួកគេក៏ជ្រាបផងដែរថា នៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ មន្ត្រីរាជការជាអ្នកបម្រើរបស់ពួកគាត់ មិនមែនអ្នកត្រួតត្រាដូចសម័យមុនៗនោះទេ ។ ដូច្នេះ បុគ្គលឬគណបក្សណាដែល បម្រើឬផ្តល់សេវាដល់ពួកគាត់បានល្អ បុគ្គលឬបក្សនោះហើយដែលគាត់ផ្តល់សន្លឹកឆ្នោតឲ្យជារង្វាន់ ។ ជាគោលការណ៍យុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងនយោបាយក្តី ក្នុងការរកសុីចិញ្ចឹមជីវិតក្តី មនុស្សភាគច្រើនតែងតែដើរតាមលំអានសុភាសិតចិនមួយដែលចែងថា៖ ស្គាល់គេ ស្គាល់ខ្លួនឯង ធ្វើសង្គ្រាមមិនចេះចាញ់ (Know yourself, know your enemies; a hundred battles, a hundred victories) ។ គេនៅទីនេះ បើនិយាយអំពីការធ្វើនយោបាយគឺមានពីរ៖ ទី ១) គូបដិបក្ស និង ទី ២) ម្ចាស់សន្លឹកឆ្នោត ៕