Opinion

Re-Doing Affordable Care Act: A Quicksand or A Quagmire? After suffering a defeat earlier, the Trump Administration's attempt to repeal Affordable Care Act, ACA (a.k.a. Obamacare), is now back on the legislative agenda by a victory of very few votes in the U.S. House of Representative. Given the fact that Mr. Trump has thus far been using Executive Orders as a means of doing administrative businesses, this victory is indeed no small feat. However, at this moment, this ACA's repeal or replacement legislation is still in limbo as the Senate chamber was and is unable to garner enough votes to pass it through to Mr. Trump for signing. The purpose of this article is not to criticize Mr. Trump per se, but rather to point out that there might be a better way to skin the cat. From my short research on the Internet, added by old knowledge left over from lessons learned in university, the U.S.A. has four forms of health care insurance services for the needs of her population. The first one is private medical care insurance that anyone can buy to provide the services for his/her needs. The second is Medicare which provides medical services for retired elderly people who had pre-paid for it in the form of tax deduction from their paychecks. The third is Veteran healthcare services for those who had served in the military. The fourth is Medicaid which provides services for people who live below the poverty lines, including the elderly who are not eligible for Medicare, the disable, and single mothers with dependent children. The last three of these medical care services are government-run programs. Based on these existing programs, the only group of people who need ACA are those whose incomes are too high to qualified for Medicaid and whose employers are not obliged to provide or subsidize for their medical care insurance. Without employer's subsidy for their medical care insurance, many (if not most) of these people are left with two options in life: buying medical care insurance to maintain good health or buying foods to maintain livelihood. Needless to say, most choose the latter. The fact that people don't buy medical care insurance is not really a problem. Problem occurs when uninsured people start using emergency care services at hospitals to fix their ailments. Because the law requires hospitals to treat people in an emergency regardless if they have medical insurance or the ability to pay the bills, the influx of medically uninsured people seeking treatments via emergency procedure put heavy burden on hospital's financial resources. So, to address the problem, many U.S. Presidents started to find a way to introduce legislation to fix the dilemma once and for all. People may recall that the ACA took about two decades to come into existence. The sole purpose of this law is to fill the gap of health care for the U.S. population who are left without medical care coverage. Starting in the early 1990s, immediately after taking office, President Bill Clinton assigned his wife, Hillary Clinton, to campaign for a legislation to provide affordable medical care coverage for the uninsured. However, the initiative failed to gather enough supports in Congress, so it stayed dormant as a concept for 16 years until President Barack Obama took office in 2008 that he was able to revive it and made it become the law of the land. Now that it has been repealed, one could only hope that the ACA won't take another 20 years to return to existence. Without repeating Mr. Trump's fusses, the ACA is no magic wand as far as affordable medical insurance is concerned. It has many flaws. One of the biggest flaws is having private healthcare insurance companies manage the program. The main goal of private healthcare insurance companies is to make profits, not providing affordable healthcare insurance. One way to correct this oxymoronic flaw is to expand Medicaid program in the form of pay for services. The Federal Government could transfer the whole program to each state to run it based on what the local people needs not based on what politicians in Washington think they needs. We could call it Medicaid Plus (Part A, B, and C) and have people paid for it based on what they needs for their individual care. Those who need more pay more, and those who need less could pay less. This streamline approach could save a lot of money and headaches for many people. Some people might point out that not many doctors or private clinics accept Medicaid insurance because it takes too long to get the claims paid. This problem could be resolved easily as the states regulate the licensing of both doctors and clinics. The states could do both, expedite the payment to doctors and make issuance of license to practice medicine contingent upon acceptance of Medicaid insurance program. This approach might be simplistic; but, if the goal of the legislation is to provide affordable healthcare insurance to the uninsured, expanded Medicaid insurance program is probably the best option.

ចំណីខួរក្បាល

ទំពាំងស្នងឬស្សី បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នៅស្រុកខ្មែរថ្មីៗនេះ គេសង្កេតឃើញមានយុវជនមួយចំនួនត្រូវបានពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យបម្រើការងារជា មេឃុំ ។ ក្រៅអំពីការងារជាសកម្មជនបក្សនយោបាយ យុវមេឃុំទាំងនេះប្រហែលជាមិនសូវមានបទពិសោធន៍អភិបាលកិច្ចសាធារណៈរឹងមាំទេ ។ អ្វីដែលជាបន្ទុករឹតតែធ្ងន់ថែមទៀតនោះ គឺថាយុវមេឃុំទាំងនេះក៏ដើរតួជាអ្នកត្រួសត្រាយផ្លូវ សម្រាប់យុវជនដទៃធ្វើដំណើរលើវិថីនយោបាយផងដែរ ។ ខ្ញុំមិនខ្វល់ថាយុវមេឃុំទាំងនេះ តំណាងឲ្យគណៈបក្សណានោះទេ ។ អ្វីដែលខ្ញុំខ្វល់ គឺចង់ឃើញខ្មែរគ្រប់និន្នាការនយោបាយ ជួយផ្តល់គំនិតប្រាជ្ញា និងឪវាទផ្សេងៗដើម្បីឲ្យយុវមេឃុំ ដែលផុសចេញពីឆន្ទៈរបស់ពលរដ្ឋទាំងនេះ រីកលូតលាស់ដុះដាលក្លាយជាដើមទុនធនធានមនុស្សដែលប្រកបដោយសក្តានុពល ។ ពាក្យ "ទំពាំងស្នងឬស្សី" វាមានន័យខ្លឹមសារតែនៅពេលណាដែលឬស្សីចាស់ជិតងាប់ព្រមញែកខ្លួនទុកប្រឡោះឲ្យទំពាំងផុសលាស់ខ្ពស់ដល់វេហាស៍ ។ ដរាបណាគ្មានការជួយបណ្តាលបណ្តុះ ទុកប្រឡោះ ឲ្យទំពាំងដុះដោយសេរីនិងភក្តី ពាក្យទំពាំងស្នងឬស្សី គ្មានន័យហើយក៏គ្មានតម្លៃអ្វីលើសអំពីទឹកប៊ិចដែលដិតដាមលើក្រដាសនោះឡើយ ៕

ធម្មបាលោ ខៀវ ជុំ

ធម្មធិបតេយ្យ ធ្លាប់តែឮពាក្យ ប្រជាធិបតេយ្យ ដល់មកជួបពាក្យ ធម្មធិបតេយ្យដែលធម្មបាល ខៀវ ជុំ លើកយកមកវែកញែកក្នុងសំណេររបស់ព្រះអង្គ ខ្ញុំមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង ។ ជាគោលការណ៍ដឹកនាំប្រទេស ធម្មធិបតេយ្យ មានទម្រង់ល្អប្រសើរជាងប្រជាធិបតេយ្យ នេះបើតាមការអះអាងរបស់ធម្មបាល ខៀវ ជុំ ។ ខ្ញុំយល់ស្របជាមួយនឹងគំនិតនេះ ។ តាមការយល់ឃើញរបស់ធម្មបាល ខៀវ ជុំ ធម្មធិបតេយ្យគឺជាទម្រង់រដ្ឋាភិបាលមួយដែលយក ធម្ម ឬព្រះធម៌ ធ្វើជាមូលដ្ឋានសម្រាប់បង្កើតច្បាប់គ្រប់គ្រងរដ្ឋ ។ មានន័យថា ស្ថាប័ននិតិបញតិ គប្បីស្ថិតនៅក្រោមការគ្រុបគ្រងរបស់តំណាងព្រះសង្ឃដែលជ្រើសរើសចេញពីសំណាក់លោកសង្ឃនៅក្នុងប្រទេសទាំងមូល ។ ចំណែកស្ថាប័ននិតិប្រតិបត្តិ និង តុលាការ គឺជ្រើសតាំងដោយរាស្ត្រចេញអំពីសំណាក់ពលរដ្ឋទូទៅ ។ មូលហេតុដែលដាក់ស្ថាប័ននិតិបញតិឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រុបគ្រងរបស់ព្រះសង្ឃ ត្បិតព្រះសង្ឃជាអ្នកសិក្សាច្បាប់ធម្មជាតិ និងយល់អំពីសេចក្តីទុក្ខរបស់មនុស្សជាក់លាក់ជាងគេ ។ ជាគោលការសាកល ច្បាប់ដែលមនុស្សបង្កើតឡើងដើម្បីធ្វើជាយន្តការគ្រុបគ្រងឬដឹកនាំរដ្ឋ គឺផ្អែកលើគោលការដោះស្រាយបញ្ហានៅក្នុងសង្គម ។ បញ្ហាសង្គមគឺតែងតែនាំទុក្ខមកឲ្យមនុស្ស ដោយផ្ទាល់ផងនិងដោយប្រយោលផង ។ នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ និងសង្គមដទៃដែលពលរដ្ឋគោរពបូជានិងយកព្រះពុទ្ធសាសនា ឬទស្សនៈព្រះពុទ្ធមកធ្វើជាគោលការណ៍សម្រាប់ដឹកនាំជីវិត ការជ្រើសយកព្រះសង្ឃឲ្យគ្រប់គ្រងស្ថាប័ននិតិបញតិ គឺជាជម្រើសដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់កសាងសង្គមមួយដែលប្រកបដោយយុត្តិធម៌ ។ តាមការយល់ឃើញរបស់ធម្មបាល ខៀវ ជុំ គុណសម្បត្តិរបស់ព្រះសង្ឃក្នុងការគ្រប់គ្រងស្ថាប័ននិតិបញតិមានដូចតទៅ៖ ១) ព្រះសង្ឃមានប្រភពចេញមកពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានដែលតំណាងឲ្យៈ អ្នកមាន អ្នកក្រ ចាស់ និង ក្មេង (លើកលែងតែស្ត្រី) ២) ព្រះសង្ឃរស់ដោយសារការផ្គត់ផ្គង់របស់ពលរដ្ឋពីមួយថ្ងៃទៅមួយថ្ងៃ គ្មានទ្រព្យសម្បត្តិ ហើយក៏គ្មានកាតព្វកិច្ចស្វែងរកទ្រព្យមកចិញ្ចឹមគ្រួសារដែរ ៣) ព្រះសង្ឃមានច្បាប់វិន័យគ្រប់គ្រងតឹងរឹងពាក់ព័ន្ធនឹងសម្ភារៈនិយម និងកត្តានានាទាក់ទងនឹងកិលេស ឬតណ្ហា ៤) ព្រះសង្ឃយល់និងស្គាស់ឬសគល់នៃសេចក្តីទុក្ខច្បាស់លាស់ជាងពលរដ្ឋទូទៅ ត្បិតអីមួយផ្នែកធំនៃជីវិតព្រះសង្ឃគឺសិក្សាស្វែងយល់និងពន្យល់ពលរដ្ឋអំពីហេតុផលដែលនាំមកនូវក្តីទុក្ខដល់មនុស្សគ្រប់ៗរូប ។ ព្រះសង្ឃថែមទាំងដឹងអំពីវិធីដែលមនុស្សអាចរំដោះខ្លួនចេញអំពីសេចក្តីទុក្ខទៀតផង ។ ផ្អែកលើគុណសម្បត្តិមួយចំនួនខាងលើនេះ ទម្រង់រដ្ឋាភិបាលធម្មធិបតេយ្យ មានលក្ខណៈប្រសើរជាងទម្រង់ដទៃ គឺស្ថិតត្រង់ថានិតិបញតិដែលជាស្ថាប័នបង្កើតច្បាប់សម្រាប់គ្រុបគ្រងមនុស្សក្នុងនគរ គឺស្ថិតនៅក្នុងដៃមនុស្សមួយក្រុម ដែលគ្មានឬក៏មានទំនាស់ផលប្រយោជន៍តិចតួចបំផុត ។ ក្រៅពីគ្មានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ដែលជាជម្ងឺរុាំរ៉ៃរាតត្បាតរដ្ឋាភិបាលមិនរើសមុខ ព្រះសង្ឃក៏ជាអ្នកសិក្សានិងយល់ដឹងអំពីច្បាប់ធម្មជាតិដែលជាច្បាប់គ្រុបគ្រងលើជីវិតមនុស្សសត្វផងទាំងពួងផងដែរ ។ កន្លងមក មិនទាន់មានប្រទេសណាមួយយកទម្រង់ ធម្មធិបតេយ្យ មកធ្វើជាយន្តការដឹកនាំរដ្ឋទេ ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំយល់ថាគំនិត ធម្មធិបតេយ្យរបស់ធម្មបាល ខៀវ ជុំ នេះមានលក្ខណៈល្អគ្រប់គ្រាន់អាចយកមកពិសោធន៍សាកល្បងក្នុងការដឹកនាំរដ្ឋបាន ៕

វិចារណកថា

យុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយ (Political Strategies) តួលេខដែលទើបនឹងស្តែងចេញមកអំពីលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានសម្លេងគាំទ្រខុសគ្នាមិនដល់ ១០ភាគរយទេ ។ ដូច្នេះ ជោគជ័យនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលថ្មីនៅឆ្នាំ ២០១៨ ខាងមុខនេះ អាចពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយគន្លិះណាមួយដែលទាក់ចិត្តអ្នកបោះឆ្នោតកណ្តាលនិយម (អ្នកបោះឆ្នោតដែលគ្មាននិន្នាការ Swing Votes) ។ តាមការសង្កេត គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានប្រើយុទ្ធសាស្ត្រ បំបែកនិងគ្រប់គ្រង (Divide and Conquer) ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ ។ បុន្តែ យុទ្ធសាស្ត្រនេះហាក់ដូចជាលែងសូវមានប្រសិទ្ធិភាពហើយ ផ្អែកលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅអាណត្តិកន្លងទៅនេះ ។ មូលហេតុនៃការបាត់បង់ប្រសិទ្ធិភាពនេះ គឺមកអំពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយប្រសើរជាង ។ ខ្ញុំសូមមិនបកស្រាយចំណុចនេះវែងឆ្ងាយទេ ត្បិតមានលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតកន្លងទៅជាតឹកតាងស្រាប់ហើយ ។ នៅក្នុងភាសាអង់គ្លេស មានពាក្យមួយឃ្លាពោលថា៖ Winning the battle, but losing the war ដែលអាចប្រែថា៖ ឈ្នះនៅក្នុងស្ថានភាពចាញ់ ។ មានន័យថាឈ្នះដោយសារកត្តាខាងក្រៅជួយ មិនមែនឈ្នះដោយសារគូបដិបក្សខ្សោយនោះទេ ។ បើយើងពិនិត្យមើលជាក់លាក់ កត្តាខាងក្រៅដែលជួយឲ្យគណបក្យប្រជាជនឈ្នះឆ្នោត មួយចំណែកធំគឺបានមកពីការចូលរួមប្រកួតប្រជែងរបស់គណបក្សតូចៗមួយចំនួននៅក្នុងការបោះឆ្នោត ។ នៅពេលដែលគណបក្សតូចៗទាំងនេះសម្រេចចិត្តដកខ្លួនចេញពីឆាកនយោបាយ ឬក៏រួបរួមគ្នាដូចករណីគណបក្សសមរង្សីនិងសិទ្ធិមនុស្សនោះ អំណាចនិងឥទ្ធិពលរបស់គណបក្សប្រជាជន អាចនឹងរង្គោះរង្គើ ។ ជាគោលការណ៍យុទ្ធសាស្ត្រ គណបក្សប្រជាជនអាចលើកទឹកចិត្ត ឬក៏ផ្តល់ជំនួយជាសម្ភារៈនិងស្មារតីឲ្យគណបក្សតូចៗ បន្តជីវិតនយោបាយតទៅទៀត ។ ប៉ុន្តែ កុំភ្លេចថាគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏អាចមានយុទ្ធសាស្ត្រស្រដៀងគ្នានេះដែរ គ្រាន់តែដើផ្លូវផ្ទុយគ្នា ។ គេអាចបញ្ចុះបញ្ចូលគណបក្សតូចៗឲ្យមកចូលរួមជីវិតនយោបាយជាមួយនឹងគេ ឬក៏លើកទឹកចិត្តឲ្យផ្អាកសកម្មភាពមួយរយៈ ។ នេះគ្រាន់តែជាជ្រុងមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ ។ អ្វីដែលខ្ញុំចង់លើកយកមកនិយាយពិស្តារនៅទីនេះគឺ យុទ្ធសាស្ត្រ ៥០មុឺនដុល្លារ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ។ នៅក្នុងគោលនយោបាយទី ៥ របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលដាក់ចេញនៅក្នុងការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សា ឃុំសង្កាត់ ថ្មីៗនេះ គឺថា ផ្តល់ថវិកាចំនួន ៥០មុឺនដុល្លា ដែលស្មើនឹង ២០% នៃថវិកាជាតិប្រចាំឆ្នាំ ឲ្យឃុំសង្កាត់យកមកចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍ទៅតាមអាទិភាពនៃតម្រូវការរបស់តំបន់និមួយៗ ។ កន្លងមក យើងឃើញមានការរិះគន់ជាច្រើនអំពីសំណាក់មន្ត្រីនិងសកម្មជនរបស់គណបក្សប្រជាជន ថាគំនិត ឬគោលការណ៍ ៥០មុឺនដុល្លារនេះ មិនអាចធ្វើបានទេដោយផ្អែកលើហេតុផលផ្សេងៗ ។ មតិមួយចំនួនអះអាងថា ថ្នាក់ដឹកនាំមូលដ្ឋានមិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍ដោយខ្លួនឯងបានទេ ។ សំណួរមួយដែលយើងគួរសួរគឺថា តើរដ្ឋាភិបាលដែលផ្តល់ឪកាសឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំមូដ្ឋានចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍ដោយខ្លួនឯងម្តងហើយឬនៅ? បើមិនដែលទេ ហេតុអ្វីក៏ដឹងថាថ្នាក់ដឹកនាំមូលដ្ឋាន អសមត្ថភាព? ធនធានមនុស្សនៅស្រុកខ្មែរបច្ចុប្បន្ន ខុសពីធនធានមនុស្សកាលពី ២០ ឬ ៣០ឆ្នាំមុន ។ អ្នកមានសមត្ថភាពរស់នៅស្ទើរតែពេញផ្ទៃប្រទេស ។ ដូច្នេះ គ្មានហេតុផលអ្វីដែលថា ឃុំសង្កាត់ មិនទាន់មានសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់នោះទេ ត្បិតអីឃុំសង្កាត់ជាទូទៅតែងតែប្រជុំស្រង់មតិពលរដ្ឋមុននឹងអភិវឌ្ឍន៍អ្វីមួយនៅក្នុងភូមិឃុំរបស់ខ្លួន ។ បើនិយាយអំពីការផ្តល់ឪកាសឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំមូលដ្ឋានរៀបចំអភិវឌ្ឍន៍តំបន់របស់ខ្លួនដោយខ្លួនឯងនោះ ប្រទេសកម្ពុជាមានគោលការណ៍នេះជាយូរណាស់មកហើយ គ្រាន់តែមិនដាច់ចិត្តអនុវត្តន៍ ។ គេហៅគោលការណ៍នេះថា វិមជ្ឈការណ៍ និង វិសហមជ្ឈការណ៍ (Decentralization and Deconcentration) ។ គណបក្សប្រជាជនអង្គុយលើគោលការណ៍នេះជិតពីរទសវត្សរ៍មកហើយ ។ ឥឡូវនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងរើសយកគោលការណ៍នេះទៅប្រើ សមតាមពាក្យអង់គ្លេសមួយឃ្លាដែលពោលថា៖ One man's trash is another man's treasure ។ យើងមិនអាចសន្និដ្ឋានបានទេថា វិមជ្ឈការណ៍ អាចជាប្រធានបទបោះឆ្នោតជ្រើសរើសរដ្ឋាភិបាលអណត្តិក្រោយនេះ ប៉ុន្តែផ្អែកលើសកម្មភាពរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ យុទ្ធសាស្ត្រ ៥០មុឺនដុល្លារ ឬវិមជ្ឈការណ៍ មិនអាចមើលរំលងបានទេ ។ បើតាមពត៌មានដែលចេញផ្សាយថ្មីៗនេះ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គ្រោងស្នើឲ្យរដ្ឋសភាអនុមតិថវិកា៥០មុឺនដុល្លារសម្រាប់ផ្តល់ដល់ឃុំសង្កាត់ទាំងអស់ចាត់ចែងអភិវឌ្ឍន៍តំបន់របស់ខ្លួន ។ មិនដឹងថាគណបក្សប្រជាជនដែលមានសម្លេងភាគច្រើននៅក្នុងរដ្ឋសភាសម្រេចទាត់ចោលសំណើនេះឬក៏យ៉ាងណាទេ ។ បើទាត់សំណើនេះចោល គឺមិនខុសអ្វីអំពីផ្តល់ចំណុចឃោសនារកសម្លេងឆ្នោតដ៏ល្អមួយឲ្យទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅឆ្នាំ ២០១៨ឡើយ ។ ផ្អែកលើការរីកចម្រើនដែលយើងអាចមើលឃើញ (Observable Progress) ពលរដ្ឋខ្មែរសព្វថ្ងៃយល់អំពីអំណាចនិងឥទ្ធិពលនៃសន្លឹកឆ្នោតរបស់ខ្លួនច្រើនជាងមុន ។ ពួកគេក៏ជ្រាបផងដែរថា នៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ មន្ត្រីរាជការជាអ្នកបម្រើរបស់ពួកគាត់ មិនមែនអ្នកត្រួតត្រាដូចសម័យមុនៗនោះទេ ។ ដូច្នេះ បុគ្គលឬគណបក្សណាដែល បម្រើឬផ្តល់សេវាដល់ពួកគាត់បានល្អ បុគ្គលឬបក្សនោះហើយដែលគាត់ផ្តល់សន្លឹកឆ្នោតឲ្យជារង្វាន់ ។ ជាគោលការណ៍យុទ្ធសាស្ត្រ ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យនៅក្នុងនយោបាយក្តី ក្នុងការរកសុីចិញ្ចឹមជីវិតក្តី មនុស្សភាគច្រើនតែងតែដើរតាមលំអានសុភាសិតចិនមួយដែលចែងថា៖ ស្គាល់គេ ស្គាល់ខ្លួនឯង ធ្វើសង្គ្រាមមិនចេះចាញ់ (Know yourself, know your enemies; a hundred battles, a hundred victories) ។ គេនៅទីនេះ បើនិយាយអំពីការធ្វើនយោបាយគឺមានពីរ៖ ទី ១) គូបដិបក្ស និង ទី ២) ម្ចាស់សន្លឹកឆ្នោត ៕

ចំណីខួរក្បាល

សន្លឹកឆ្នោត បោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ បំបាត់ទុក្ខ មើលឲ្យសព្វ កុំឈប់ ត្រឹមសម្តី ពាក្យឃោសនា សន្យា ពិតគ្មានន័យ ដ្បិតអ្វីៗ អាស្រ័យ លើទង្វើ ។ ពាក្យមួយឃ្លា ពោលថា សកម្មភាព អាចជម្រាប សភាព ចិត្តអ្នកធ្វើ ល្អអាក្រក់ កខ្វក់ ឬឡឺកឺ (ពាក្យបារាំងមានន័យថា៖ ឆ្កួតឡប់ៗ) ជាអំពើ ទំយើ អាចមើលយល់ ។ សន្លឹកឆ្នោត យើងមួយ ជួយផ្តល់ទុន ឲ្យមហាជន ជាតិពន្ធុ ជួបកុសល រស់បានសុខ ផុតទុក្ខ អស់កង្វល់ អ្នកត្រូវយល់ ឆ្នោតផ្តល់ ផលដល់ជាតិ ។ បើអ្នកបោះ ឆ្នោតខុស ព្រោះតែឆោត ចាញ់បញ្ឆោត ភភូត មនុស្សចោលម្សៀត នោះអ្នកត្រូវ រស់នៅ ក្រោមសម្ពាធ មេដឹកនាំ ត្រីងៀត ដែលឆ្លៀតពង ៕ កំណត់ៈ ស្លាបប៉ាកកា(ទឹកខ្មៅ) មានអំណាចនិងប្រសិទ្ធិភាពខ្លាំងជាងផ្លែដាវ ឬគ្រាប់កាំភ្លើង ។